Przypadek ujarzmiony

Ks. Prof. Dr Hab. Michał Heller jest księdzem katolickim, Profesorem Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej, Adjunct Scholar Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, Fundatorem i Dyrektorem „Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych”; laureatem licznych nagród, w tym Nagrody Templetona przyznawanej za „przerzucanie mostów pomiędzy religią a nauką"; członkiem wielu towarzystw naukowych, m.in. Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Teologicznego, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, International Society for Science and Theology, International Society for General Relativity and Gravitation, International Astronomical Union, European Physical Society, Center for Theology and the Natural Science; autorem wielu książek i publikacji naukowych.

Pamiętam, jak w czwartej klasie szkoły podstawowej na jednej z pierwszych lekcji biologii nauczycielka zaczęła tłumaczyć nam, że my ludzie pochodzimy od małpy, na co zaraz podniosły się głosy, że to nieprawda, bo pochodzimy od Adama i Ewy, których stworzył Pan Bóg. Nauczycielka odpowiedziała, że wie, ale że i tak musimy się tej teorii nauczyć. I w ten sposób niejeden młody człowiek rozpoczynał równoległe życie w dwóch w żadnym razie nie dających się ze sobą pogodzić światach: w świecie nauki, w którym powstanie świata oparte jest o przypadek i teorię ewolucji Darwina, oraz świecie wiary zgodnym z nauką Kościoła, że świat został stworzony Słowem Boga. A ponieważ zwolennicy każdej z tych koncepcji starali się zdeprecjonować prawo do istnienia tej drugiej, to wszelka próba odpowiedzenia na pytanie, która z nich ma rację ostateczną, pogłębiała tylko dzielącą oba światy przepaść.

W sposób najbardziej wyrazisty spór ten zaznaczył swą obecność w USA, gdzie w latach dwudziestych ubiegłego wieku ze sporu o rację przerodził się w spór o prawo do ich nauczania w szkołach. Doszło do tego, że rozstrzygnięcia tego sporu zaczęto poszukiwać przed sądem. I od tej pory, to prawomocny wyrok sądu miał zdecydować, która z tych koncepcji ma prawo być nauczana w Amerykańskich szkołach, a która nie. Problem ten okazał się jednak na tyle nierozstrzygniętą kwestią, że powrócił na drogę sądową w latach sześćdziesiątych, i, co warto zauważyć, z prawnego punktu widzenia zakończył się dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych. Co jednak wcale nie zakończyło walki obu stron konfliktu o wyłączność na posiadanie racji jako takiej. Do dziś bowiem zacięcie walczą o nią Richard Dawkins opowiadający się po stronie ewolucjonizmu i „ślepego zegarmistrza” i William Dembski stojący na straży „nieredukowalnej złożoności” i Inteligentnego Projektanta. I to im właśnie Michał Heller dedykuje swoją książkę Filozofia przypadku.