Gwiazda Betlejemska

Kometa w tradycji szopek

Najbardziej znana spośród komet - kometa Halley'a, której trajektoria i okres są dobrze znane i wystarczająco udokumentowane, 'gwiazdą betlejemską' być nie mogła, ponieważ w tym czasie - pominąwszy już jej negatywne astrologiczne znaczenie - nie była widoczna. 'Sprawcą' naszej żłóbkowej komety jest słynny malarz Giotto di Bondone, który w jednym z fresków kaplicy Capella degli Scrovegni al Arena w Padwie uwiecznił temat narodzin Chrystusa z kometą-gwiazdą betlejemską.

Giotto di Bondone: "Adorazione dei Magi" - "Adoracja magów", Padwa, Cappella degli Scrovegni

W roku 1301 Giotto jednak rzeczywiście obserwował pojawienie się znacznej komety i - będąc pod wpływem tego zjawiska - przeniósł go na wspomniany fresk. Obliczenia potwierdziły, że była to w tym przypadku słynna kometa Halley'a. Oczywiście wówczas nie nosiła ona jeszcze tej nazwy; Edmund Halley obliczył jej orbitę dopiero w r. 1695, co z kolei przyczyniło się do późniejszego nadania jego imienia tej komecie.

W ten jednak sposób komety pozostały w naszych malowniczych żłóbkach i szopkach, czyniąc - z estetycznego punktu widzenia - wrażenie bardziej atrakcyjne, aniżeli jakaś koniunkcja planet. Jednak - w swej nadzwyczajnej konstelacji - ta ostania właśnie stała się dla ówczesnych 'gwiazdoznawców' powodem wystarczającym, aby udać się na poszukiwanie nowonarodzonego króla. Kometa by tego spowodować nie mogła.

Dlatego - kończąc - pozostaje tylko jeszcze zastanowić się, czy nauka wreszcie znalazła 'naturalne' wyjaśnienie tamtego zjawiska i czy magowie - z dzisiejszego punktu widzenia - dzięki splotowi szczęśliwych przypadków odnaleźli drogę do Betlejem, czy też o wiele bardziej było to boskie zrządzenie, które wskazało im drogę do Mesjasza... A może po prostu nie ma tu sprzeczności?

Literatura:

Autor: Konradin Ferrari d'Ochieppo:

1. 'Der Stern der Weisen' - Geschichte oder Legende ? (Wyd. 'Herold', Wien, 1977)
2. 'Der Stern von Betlehem - aus der Sicht der Astronomie' (Wyd. Franckh-Kosmos, Stuttgart, 1991)


Jadzia Donatowicz
Technical University of Vienna, Department of Computing & Institute for Astronomy, Austria
Autorka jest astronomem pracującym w ramach projektów GONG i PLANET.




Artykuł pochodzi z Serwisu edukacyjnego Polskiego Towarzystwa Astronomicznego ORION. Serdecznie dziękujemy za zgodę na publikację tekstu na naszych łamach.