Bociany odlatują

Tomasz Rożek

GN 17/2015 |

publikacja 23.04.2015 00:15

Każdego roku do Polski przylatuje mniej bocianów. Winne jest głównie nowoczesne rolnictwo. Traci na tym ekosystem. Bocian jest – jak mówią ornitolodzy – gatunkiem parasolowym. A to oznacza, że ochrona bocianów pociąga za sobą ochronę wielu innych gatunków zwierząt i roślin.

Bociany odlatują Roman Koszowski /Foto Gość

Każdego roku przelatują kilkanaście tysięcy kilometrów. Lecą z Europy do Indii albo Afryki. Odlatują pod koniec sierpnia, wracają w kwietniu. Zwykle do tych samych gniazd, w których wychowywały młode w poprzednim sezonie. Nie wiadomo, jak to się dzieje, że przemierzając tak dużą odległość, trafiają dokładnie w to samo miejsce, z którego wyleciały w poprzednim roku. Może „czują” pole magnetyczne Ziemi? Może potrafią rozpoznawać charakterystyczne punkty, takie jak zakola rzek, góry albo miasta? Jest też teoria, która mówi, że ptaki czują charakterystyczny dla konkretnych miejsc zapach i nim kierują się w drodze do gniazd.

Ślizgają się w powietrzu

Powiedzenie, że bociany lecą kilka tysięcy kilometrów, jest pewnego rodzaju nieścisłością. Bociany szybują, a to spora różnica. Bocian jest w stanie aktywnie, czyli machając skrzydłami, przelecieć kilkanaście kilometrów. Potem opada z sił i musi wylądować. Jak to jest więc możliwe, że pokonuje tak duże dystanse? Bociany wykorzystują kominy termiczne, czyli zjawisko, że nagrzane od powierzchni ziemi powietrze unosi się. Dzięki pionowemu ruchowi powietrza unoszona jest para wodna, która może tworzyć chmury, ale ten ruch powietrza wykorzystują również ptaki. Bez większego wysiłku, spiralnie wzlatują na wysokość przekraczającą czasami trzy kilometry, a następnie lotem ślizgowym, tak jak szybowce, pokonują dziesiątki, a nawet setki kilometrów, aż do napotkania kolejnego komina. Wznoszą się na nim i znowu „ześlizgują”. Gdy pogoda powoduje, że kominów termalnych nie ma, ptaki nie są w stanie dalej podróżować.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.