Termin „bioróżnorodność” został rozpropagowany w 1992 r. w czasie trwania Szczytu Ziemi , który odbył się w Rio de Janeiro w związku z powstaniem i podpisaniem przez przedstawicieli wielu państw (w tym także Polski) Konwencji o Ochronie Różnorodności Biologicznej.

W dokumencie tym termin „bioróżnorodność” został zdefiniowany jako zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz zespołów ekologicznych. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami.

Bioróżnorodność rozpatrujemy na trzech płaszczyznach:
- w zróżnicowaniu genetycznym wewnątrz jednego gatunku - widoczne jest ono w ilości odmian, podgatunków i ekotypów;
- w wielości gatunków występujących na Ziemi. Obecnie docenia się wartość wszystkich gatunków w tym również tych np. uważanych za chwasty;
- w wielości siedlisk, ekosystemów i krajobrazów występujących na Ziemi. Nie można chronić pojedynczych gatunków w oderwaniu od warunków, w jakich one żyją oraz organizmów, które poprzez współistnienie z nimi warunkują ich byt.

Największymi zagrożeniami dla bioróżnorodności spowodowanymi przez człowieka są:
- niszczenie przez człowieka miejsca życia roślin i zwierząt;
- zmiany klimatyczne obecnie obserwowane na Ziemi powodują, że wiele gatunków nie nadąża za zmieniającymi się warunkami życia;
- wprowadzanie gatunków i odmian pochodzących z innych rejonów geograficznych – powoduje to wypieranie gatunków rodzimych.

Ostatni głośno było o akcji, jaką zdecydowali się przeprowadzić działacze ekologiczni wraz z właścicielami ziemskimi w północnej Szkocji. Zainicjowali oni akcję tępienia wiewiórek szarych, które zagrażają rodzimym wiewiórkom rudym.

Wiewiórka szara została sprowadzona z Ameryki w dziewiętnastym wieku i w ciągu kilkudziesięciu lat wyparła prawie całkowicie wiewiórkę rudą. Szkocja jest jednym z ostatnich regionów w Wielkiej Brytanii, gdzie wiewiórka ruda występuje jeszcze we względnie dużych ilościach. Szacuje się, że wiewiórek rudych żyje tu około 120 tys., a wiewiórek szarych od 200 do 300 tys. sztuk.

Wymieranie gatunków jest procesem naturalnym, związanym z ewolucją i przebiega powoli. W historii Ziemi było 5 okresów wzmożonego wymierania. Związane były z kataklizmami nawiedzającymi ziemię takimi jak erupcje wulkaniczne, czy zmiany klimatu. Naukowcy twierdzą, iż obecnie obserwujemy szóste wielkie wymieranie gatunków, a ekstremalnym jego skutkiem może być upadek cywilizacji człowieka.

Jak podaje IUCN - Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody w raporcie z 2007 roku, życie na Ziemi znika w coraz szybszym tempie i będzie się tak działo, dopóki nie zostaną podjęte pilne działania. Na ponad 41 tysięcy gatunków monitorowanych przez IUCN ponad 16 tysiącom grozi wymarcie. Stanowi to ponad połowę wszystkich gatunków.

Zachowanie bioróżnorodności i powstrzymanie zanikania gatunków na Ziemi stanowi wyzwanie dla pracowników ochrony przyrody, rolnictwa, leśnictwa, gospodarki wodnej i planowania przestrzennego. Nastąpiły już znaczne zmiany w tych kierunkach, przede wszystkim jest to: tworzenie obszarów Natura 2000, wielofunkcyjny model gospodarki leśnej, zainteresowanie rolnictwem ekstensywnym (system produkcji rolniczej w gospodarstwach rezygnujących z nawozów mineralnych i pestycydów).

Jednym z pomysłów na uratowanie życia roślin jest brytyjski projekt o nazwie Milenijny Bank Nasion. Chodzi w nim o zebranie i zachowanie dla przyszłych pokoleń nasion wszystkich gatunków roślin. Niestety kryzys finansowy spowodował, że bank, który finansowany jest z budżetu prywatnych fundacji, firm i państwowej loterii, stracił wielu sponsorów.

Do tej pory 1,4 tys. istniejących banków nasion na całym świecie zdołało zgromadzić zaledwie 0,6 procenta gatunków roślin. Zadaniem Milenijnego Banku Nasion byłoby zebranie wszystkich pozostałych. Docelowo zbiór całej flory miałby zawierać nasiona wszystkich 300 tys. gatunków roślin jakie odkryto na Ziemi.

Znalezienie i przetrzymywanie nasion jednego gatunku kosztuje 2 tys. funtów. Aby móc kontynuować prace, bank potrzebuje prawie 10 mln funtów rocznie. Dlatego jego inicjatorzy apelują do całego świata o wsparcie.

Według niektórych źródeł jedna trzecia roślin na świecie zagrożona jest wyginięciem, według innych danych jest to aż 70 procent. Do 2010 roku bank miał ukończyć pracę nad 10 proc. istniejących gatunków.



Artykuł ten pochodzi z portalu ekologia.pl

Serdecznie dziękujemy za zgodę na zamieszczenie go w naszym serwisie.