Sztuczna inteligencja pomaga odszyfrować łacińskie inskrypcje

Belgijski nauczyciel Robbe Wulgaert opracował wraz z naukowcami z Google DeepMind i Uniwersytetu Oksfordzkiego nowy model sztucznej inteligencji do analizy starożytnych tekstów łacińskich. Narzędzie pozwala odczytywać zniszczone inskrypcje rzymskie i przypisywać im czas oraz miejsce powstania. Wyniki projektu opisano w "Nature".

Aeneas, bo taką nazwę nosi narzędzie, opiera się na bazie ponad 176 tys. inskrypcji z obszaru dawnego Imperium Rzymskiego. Umożliwia historykom błyskawiczne odnalezienie podobnych tekstów i rekonstruowanie brakujących fragmentów z dużym prawdopodobieństwem trafności - nawet jeśli długość ubytku jest nieznana.

Wulgaert, nauczyciel informatyki i AI w Sint-Lievenscollege w Gandawie, rozpoczął współpracę z zespołem badawczym po przeczytaniu o modelu "Ithaca" służącym do analizy greki starożytnej. Jego partnerka, nauczycielka łaciny, zapytała, czy można stworzyć podobne narzędzie dla łaciny - i tak narodził się Aeneas.

Zespół przetestował model m.in. na słynnym "Res Gestae Divi Augusti" ("Czyny boskiego Augusta"), przypisywanym cesarzowi Augustowi. Aeneas wskazał jako najbardziej prawdopodobny okres jego powstania lata 10-20 n.e., dostarczając nowego argumentu w toczącej się od dekad debacie historycznej. Wzmacnia hipotezę, że mógł on być jego autorem lub przynajmniej aktywnie współtworzył ten tekst, ponieważ cesarz rzymski zmarł w 14 r. n.e.

W badaniu udział wzięło 23 historyków, którzy oceniali inskrypcje samodzielnie i z pomocą AI. Współpraca z Aeneasem poprawiła ich trafność w przypisywaniu dat i lokalizacji oraz ujawniła nowe związki między tekstami. W ponad 90 proc. przypadków historycy uznali sugestie AI za użyteczne.

Zespół opracował także darmową, edukacyjną wersję modelu z ćwiczeniami i kluczami odpowiedzi. Jak zaznacza Wulgaert, to odpowiedź na brak spójnego programu nauczania AI w europejskich szkołach.

Patryk Kulpok (P