Słowo „zabytek” kojarzy nam się zwykle z zamkiem, pałacem, średniowiecznym kościołem. Rzadko uświadamiamy sobie, że zabytkami są dziś obiekty, które jeszcze sto lat temu stanowiły techniczne nowinki. Tymczasem zwiedzanie takich miejsc może być fascynującą wyprawą w przeszłość.

Twierdza Szombierki

Kiedy podjeżdżamy pod bytomską Elektrociepłownię Szombierki, mamy wrażenie, że widzimy jakąś potężną twierdzę z wysokimi basztami kominów. Czterostronny zegar marki Siemens und Halske, zamontowany na wieży w 1925 roku, był sprzężony z 54 innymi zegarami działającymi w zakładzie. Dziś czas na nim się zatrzymał, a sama budowla, wystająca zza socjalistycznych bloków, wydaje się tworem z innego, zamierzchłego świata. Zaprojektowali ją Emil i Georg Zillmanowie – ci sami architekci, którzy stworzyli unikatowe osiedla Giszowiec i Nikiszowiec w Katowicach. Moc 100 MW, jaką mogła osiągać elektrownia, plasowała ją wśród największych w przedwojennej Europie. Zarówno elektrociepłownia, jak i katowickie osiedla, znajdują się na Szlaku Zabytków Techniki. To jedyna tak rozbudowana trasa turystyki industrialnej w Polsce. Najlepiej przemierzać ją samochodem, po kawałku, wybierając kilka sąsiadujących ze sobą obiektów. Można też wybrać jeden z kluczy tematycznych, zaproponowanych na stronie www.zabytkitechniki.pl. W skład szlaku wchodzi 36 obiektów związanych z przemysłowym dziedzictwem województwa śląskiego: górnictwem, hutnictwem, energetyką, koleją, łącznością, produkcją wody i przemysłem spożywczym. Pomysłodawcy szlaku – tutejszy Urząd Marszałkowski i Śląska Organizacja Turystyczna – chcieli, by zwiedzający mogli chłonąć historię wszystkimi zmysłami. Dlatego na trasie umieścili obiekty, w których można usłyszeć stukot maszyn, poczuć zapach drewna czy spróbować upieczonego przez siebie pieczywa.