"Wyprawa ma pomóc w zmianie tradycyjnego wizerunku Syberii jako +nieludzkiej ziemi+ i miejsca zesłania Polaków. Mam nadzieję, że pozwoli spojrzeć w pełniejszym kontekście na miejsce cierpień wielu polskich pokoleń i pozbyć się stereotypów. To ma być też dobry przyczynek do dialogu polsko-rosyjskiego bez szkodliwych obciążeń" - powiedział PAP Pałkiewicz, podróżnik i reporter, który już kilkanaście razy odwiedził Syberię, m.in. położony w Jakucji biegun zimna.

Podróż, której trasa przebiegnie m.in. przez Irkuck, Kamczatkę i Wyspy Komandorskie, rozpocznie się 15 lipca; jej koniec zaplanowano na 10 sierpnia. W jej trakcie ma zostać wmurowana tablica pamiątkowa w Pietropawłowsku Kamczackim poświęcona jednemu z najsłynniejszych badaczy Bajkału - Benedyktowi Dybowskiemu; wyprawa ma także zaowocować dokumentacją fotograficzną Grzegorza Lityńskiego oraz książką Krzysztofa Petka. Podczas podróży planowane są autorskie spotkania Jacka Pałkiewicza z publicznością w Pietropawłowsku, a wcześniej w Irkucku. Informacje o wyprawie będzie można śledzić na stronie internetowej www.syberia2013.com.

Do tej pory - jak podkreśla podróżnik - mało poczyniono starań, aby burzliwe losy wielu wybitnych badaczy, którzy tworzyli historię Polski i Rosji, znalazły zasłużone miejsce w naszym kraju. "Polacy nie tylko przyczynili się do oswojenia rozległych dziewiczych zauralskich terytoriów, ale wnieśli także doniosłe, niekwestionowane zasługi na polu badawczym i naukowo-odkrywczym. Sławna trójka: Aleksander Czekanowski, Jan Czerski, Benedykt Dybowski w skrajnie trudnych warunkach stworzyła prawdziwą epopeję w poznaniu Bajkału. Ich imieniem nazwano pasma górskie, szczyty, przełęcze, doliny, miasta" - tłumaczy Pałkiewicz.

Przypomina też o zjawisku emigracji Polaków w głąb imperium rosyjskiego. "Po powstaniach listopadowym i styczniowym z zaboru rosyjskiego dobrowolnie +za chlebem+ udawały się tysiące kresowych rodzin, robotnicy, lekarze, prawnicy, inżynierowie, kupcy, którzy kolonizowali i zagospodarowywali odległe krainy (...). Szacuje się, że na początku XX wieku wychodźstwo polskie za Uralem liczyło 70 tysięcy. Co czwarty Sybirak posiada polskie korzenie i mówi się, że +Syberię zdobyli Kozacy, a zagospodarowali Polacy+" - mówi Pałkiewicz.

Wyprawa ma także polepszyć relacje między Polakami i Rosjanami. "Problematyka syberyjska zawsze budzi emocje i porusza serca Polaków. Carska Syberia i mroczne czasy zesłania były zgoła inne od epoki gułagów" - podkreśla Pałkiewicz. Przypomina też słowa badacza relacji polsko-rosyjskich w XIX w. dr. hab. Antoniego Kuczyńskiego, który napisał, że "nie wszyscy Polacy na zsyłce maszerowali w kajdanach i doświadczali okrucieństwa, niekoniecznie byli ofiarami caratu".

"Między Polakami i Rosjanami wciąż czuć historyczną nieufność. Ostatnie dwa stulecia przyczyniły się do wielu napięć i nieprzychylnych uczuć. Nie obracajmy się już za siebie i zostawmy +rozliczenia z historią+. Wykorzystajmy wzajemność dusz słowiańskich, pokrewnych językowo i antropologicznie i skupmy się na dniu dzisiejszym" - przekonuje Pałkiewicz.

Wyprawę na Syberię śladami polskich badaczy wspiera Narodowe Centrum Kultury. Honorowy patronat nad nią sprawuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ambasador Polski w Rosji Wojciech Zajączkowski oraz ambasador Federacji Rosyjskiej w Polsce Aleksandr Aleksiejew. W ocenie rosyjskiego ambasadora podróż na Syberię wspiera "budowanie partnerskich stosunków dobrosąsiedzkich pomiędzy Rosją a Polską" i stanowi "kolejny krok w rozwoju ściślejszych stosunków pomiędzy naszymi narodami". Wyrazy uznania dla inicjatywy Pałkiewicza wyraziła także kancelaria prezydenta Bronisława Komorowskiego.

Wyprawa będzie realizowana we współpracy z oddziałami Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, kierowanego przez ministra obrony Siergieja Szojgu i nadzorowanego przez przewodniczącego Rady Nadzorczej RTG, prezydenta Rosji Władimira Putina.

Jacek Pałkiewicz to reporter i eksplorator od ponad 40 lat przemierzający peryferie świata, członek rzeczywisty Królewskiego Towarzystwa Geograficznego w Londynie. Przepłynął w roli dobrowolnego rozbitka Atlantyk na łodzi ratunkowej. Szkolił kosmonautów i elitarne jednostki specjalne w strategii przetrwania w odmiennych strefach klimatycznych. Kierował także wieloma wyprawami międzynarodowymi w poszukiwaniu osobliwości, ginących cywilizacji, niezwykłych zjawisk i ludzi. W 1996 r. ustalił źródło Amazonki w peruwiańskich Andach, co władze Peru potwierdziły ustanawiając tam obelisk upamiętniający odkrycie. Jest autorem ponad 20 książek i wielu reportaży prasowych. W 2010 r. za "wybitny dorobek w promocji człowieka" i pracę charytatywną został uhonorowany przez papieża Benedykta XVI krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice (Dla Kościoła i Papieża).