Nie należy lekceważyć tego listu, ani bać się badania. To najprostszy, skuteczny i bezbolesny sposób diagnozowania nowotworu. W Polsce co roku około czterech tysięcy kobiet dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy. Połowa chorych jest już w tak zaawansowanym stadium, że musi umrzeć. Pod względem zachorowań i zgonów zajmujemy pierwsze miejsce wśród krajów Unii Europejskiej. Podobne statystyki podają kraje Ameryki Południowej – Argentyna, Peru, Brazylia – i Afryki.

Bez objawów

– Rak rozwija się od 9 do 15 lat – mówi ginekolog prof. Marek Spaczyński z Poznania, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i koordynator akcji. – Niestety, pacjentki za rzadko zgłaszają się na badania. Czasem słyszę: „Ostatni raz byłam u ginekologa po porodzie, 20 lat temu”. A rutynowe pobieranie wymazu raz na trzy lata może uchronić kobiety przed rozwojem „cichego zabójcy”.

Tak powszechnie nazywa się ten rodzaj raka, który zwykle nie daje żadnych objawów. – We wczesnych postaciach jest w 100 proc. wyleczalny – zapewnia profesor. Jak zbadano, szczególnie narażone na zachorowanie są kobiety zakażone wirusem HPV – brodawczaka ludzkiego, które wielokrotnie były w ciąży i rodziły, wcześnie rozpoczęły współżycie, miały wielu partnerów, żyją w trudnych warunkach, mają niski status ekonomiczny. – To nowotwór biedy – mówi prof. Spaczyński.

Tanie badanie

Jeszcze w latach 60. pod względem zachorowalności na raka szyjki macicy byliśmy na tym samym poziomie co kraje skandynawskie. Dziś to one najlepiej radzą sobie z tym nowotworem. Pobieranie wymazu cytologicznego zostało tam wpisane do kalendarza badań okresowych wszystkich kobiet pracujących. W Polsce nikt dotąd nie egzekwował wykonania takich badań. Choć są jednymi z najtańszych, tak jak wykrywanie nowotworu jelita grubego, płuc, piersi.

– Może wydają się najintymniejsze, dlatego pacjentki krępują się i rezygnują z nich – zastanawia się Marek Rębała z Centralnego Ośrodka Koordynującego Aktywny Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. – Kiedy w USA obywatel dostaje wezwanie na prześwietlenie płuc i wyrzuci je do kosza, może się spodziewać, że za trzy miesiące otrzyma je ponownie – opowiada prof. Spaczyński. – Ale jeśli później zachoruje na płuca, sam musi pokrywać koszty leczenia.

Dotrą do każdej wioski

– To ostatnia chwila na kampanię profilaktyczną, na międzynarodowych konferencjach wytykano nas palcami – mówi prof. Spaczyński. – Bardzo dużo gabinetów i przychodni zgłosiło swój udział w przedsięwzięciu. W akcji będzie ważne, że wszystkie przebadane kobiety zostaną wprowadzone do bazy komputerowej i w każdej chwili będzie można śledzić przebieg ich ewentualnego leczenia. W zależności od wyniku pacjentki zostaną objęte opieką. Będą kierowane do specjalistycznych placówek, które zajmą się ich leczeniem.

W tym roku podjęło w nich pracę 60 świeżo upieczonych specjalistów z onkologii ginekologicznej. To oni zdecydują, czy chorej trzeba pobrać wycinek, poddać ją abrazji, czy w ostateczności – usunąć macicę. Warto pamiętać, że na badanie cytologiczne nie należy zgłaszać się w czasie miesiączki, dopiero dwa dni po niej, nie stosować żadnych leków dopochwowych i irygacji.

– W dużych miastach jest większa świadomość społeczna, kobiety same wyszukują takie informacje w Internecie – informuje Rębacz. – W ramach naszego programu mamy zamiar dotrzeć do każdej najmniejszej wioski. Będziemy przyjeżdżać do gmin w ustalone wcześniej dni i w wybranych gabinetach ginekologicznych przeprowadzać badania. To poważna akcja ratowania życia.

Każdego dnia w Polsce 10 kobiet dowiaduje się o chorobie. Pięć chorych na raka szyjki umiera.

Informacje

* Więcej na temat Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy można znaleźć na stronie internetowej www.rakszyjkimacicy-profilaktyka.pl. Centralny Ośrodek Koordynujący Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy znajduje się w Poznaniu, przy ul. Polnej 33, nr tel. 061 8419330.

* Badanie cytologiczne
polega na pobraniu przez ginekologa za pomocą specjalnej szczoteczki komórek znajdujących się na szyjce macicy. Zostają one poddane ocenie pod mikroskopem.



Gość Niedzielny 36/2006