Suma niedoskonałości

Przyzwyczailiśmy się do myśli, że otaczająca nas przyroda nieustannie się zmienia i podlega ciągłej ewolucji. Czy podobnie jest w przypadku wytworów naszej cywilizacji?

Anegdoty często kryją w sobie całkiem prawdopodobne – choć przerysowane – wytłumaczenie przyczyn różnych zjawisk. GARY I ROTHSTEIN /EPA/pap; pixabay

Wyniki badań pokazują, że kolejne pokolenia wszystkich organizmów żywych dostosowują się do zmieniającego się otoczenia, dzięki czemu żyją dłużej i mogą mieć więcej potomstwa. Mówiąc w skrócie: odnoszą sukces w rywalizacji z innymi gatunkami i z mniej przystosowanymi krewniakami. Ponieważ jednak zmiany ewolucyjne zachodzą chaotycznie, kolejne pokolenia wraz z cennymi genami zwiększającymi szanse na sukces często dziedziczą cechy nieprzydatne. I choć kiedyś pozwoliły one dalekim przodkom organizmów skutecznie walczyć o przeżycie, obecnie są jedynie genetyczną pamiątką z odległej przeszłości. Dla człowieka takim narządem szczątkowym jest np. ząb mądrości, a dla wieloryba – kończyny dolne, schowane głęboko pod skórą. Wszystkie organizmy, które znamy, są wynikiem nałożenia się wielu ewolucyjnych zmian: przydatnych, zbytecznych i szkodliwych. Są sumą niedoskonałości.

Akceptujemy myśl o ewolucji w przyrodzie, ale zupełnie inaczej myślimy o wytworach naszej cywilizacji. Obserwując samolot, samochód czy sondę kosmiczną, wyobrażamy sobie, jak precyzyjnie trzeba było je zaprojektować, wykonać, przetestować. Widzimy specjalistów, którzy powoli tworzą rzeczy wielkie, zaczynając od pomysłu, przez niewielki prototyp, aż do efektu końcowego. Tak rzeczywiście bywa. Jednak gdy rozejrzymy się wokół siebie, zobaczymy wiele przedmiotów i rozwiązań technicznych, które opierają się na zmodyfikowanych i doraźnie poprawianych pomysłach sprzed wielu lat. Stanowią one sumę wielu niedoskonałych decyzji, które nakładały się na siebie i dały efekt, który do dziś kształtuje nasze życie.