Co tam się stało?

Tomasz Rożek

Z orbity wyglądało jak dno prastarego jeziora. I okazało się… dnem prastarego jeziora. Łazik Perseverance dostarczył naukowcom dowodów na to, że na Marsie były jeziora i rzeki. Występowały też powodzie.

Powierzchnia Marsa NASA /WIKIMEDIA/PD Powierzchnia Marsa
Raczej się nie zazieleni, ale...

Jak bardzo Mars przypominał kiedyś Ziemię? Szanse na to, że odnajdziemy tam skamieniałe resztki roślin (węgiel?), dzisiaj oceniałbym na niewielkie. Pozostaje więc porównywać te dwie planety, korzystając z wiedzy geologicznej. O tym, że na Marsie niektóre struktury przypominają te, które na Ziemi wyrzeźbiła woda, wiadomo od wielu lat. Ale zobaczyć podobieństwo, a przekonać się o jego źródłach – to jednak dwie różne rzeczy.

Amerykański łazik wylądował na powierzchni Marsa w lutym tego roku. Od tego czasu kręci się po dnie szerokiego na kilkadziesiąt kilometrów krateru w miejscu, które z orbity wygląda jak delta wyschniętej rzeki. I to właśnie stamtąd pochodzą zdjęcia, na których wyraźnie widać warstwy osadów, które mogła nanieść tylko woda. Co więcej, w okolicy znajdują się duże głazy, nawet takie, których wielkość zbliża się do 2 metrów. Mały strumyk nie mógł ich tutaj przetransportować, a to znaczy, że albo jezioro było zasilane dość sporą rzeką, albo naniosła je tutaj powódź. Uprawianie nauki czasami przypomina prowadzenie śledztwa, w czasie którego ślady i znaki, które dla laika nie są ze sobą powiązane, trzeba łączyć w większą całość. Wnioski badaczy opisał tygodnik „Science”, a to dopiero początek pracy Perseverance. Dotychczas pobrał dopiero dwie próbki marsjańskiego gruntu, a w sumie podczas swojej misji ma ich pobrać 40. Ich przywiezieniem zajmie się kolejna misja, tym razem wybudowana wspólnie przez Amerykanów i Europejczyków.

Mars i Ziemia są planetami tego samego typu. Obydwie znajdują się w takiej odległości od Słońca, że przy sprzyjających okolicznościach może na nich istnieć życie. Na Ziemi istnieje, a czy na Marsie – tego nie wiemy. Na pewno Mars miał kiedyś atmosferę. Teraz wiemy, że miał zbiorniki wodne (co także dowodzi, że miał atmosferę), ale istnieją poszlaki, że na tym podobieństwa pomiędzy Ziemią i Marsem się nie kończą. Bardziej interesujący jest jednak inny wątek: co takiego stało się na Marsie, że dzisiaj jest on planetą pustynną z niezwykle rzadką atmosferą? Warto się dowiedzieć, zanim to samo zacznie się dziać na Ziemi.