Naukowcy z University of Michigan oparli się na reprezentatywnych danych krajowych pochodzących od ponad 2000 starszych Amerykanów, objętych badaniem U-M National Poll on Healthy Aging.

Jak się okazało, 21 proc. kobiet i 10 proc. mężczyzn z pokolenia X i schyłku pokolenia wyżu demograficznego (Baby Boomers), obecnie w wieku 50 i nieco powyżej 60 lat, spełnia kryteria uzależnienia od ultraprzetworzonej żywności.

Osoby te były pierwszym pokoleniem Amerykanów dorastającym w otoczeniu żywności ultraprzetworzonej - zazwyczaj obfitującej w tłuszcz, sól, cukier i sztuczne aromaty. Byli dziećmi i młodymi dorosłymi w czasach, gdy zaczęły się rozprzestrzeniać takie produkty, zaprojektowane z myślą o maksymalnej atrakcyjności.

Wskaźnik uzależnienia od tego rodzaju żywności jest w ich przypadku znacznie wyższy niż wśród tych, którzy dorastali zaledwie dekadę lub dwie wcześniej i z żywnością ultraprzetworzoną zetknęli się już jako dorośli. Wśród osób w wieku od 65 do 80 lat zaledwie 12 proc. kobiet i 4 proc. mężczyzn spełnia kryteria uzależnienia od tej żywności.

Naukowcy wykorzystali zmodyfikowaną Skalę Uzależnienia od Żywności Yale 2.0 (mYFAS 2.0) - stworzoną na bazie narzędzia stosowanego w badaniu uzależnienia od substancji psychoaktywnych.

Uzależnienie definiują takie czynniki jak silny głód, powtarzające się, nieskuteczne próby ograniczenia spożycia, objawy odstawienia i unikanie kontaktów towarzyskich z powodu lęku przed przejadaniem się.

W przeciwieństwie do tradycyjnych zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych - historycznie częstszych u starszych mężczyzn - uzależnienie od żywności ultraprzetworzonej jest częstsze u starszych kobiet. Być może przyczynił się do tego agresywny marketing "dietetycznej" żywności ultraprzetworzonej w latach 80. XX wieku. Niskotłuszczowe ciasteczka, posiłki do mikrofalówki i inne produkty bogate w węglowodany były promowane jako wspomagające kontrolę wagi, ale ich skład mógł uzależniać.

"Odsetek, jaki tu obserwujemy, znacznie przewyższa odsetek osób starszych z problematycznym używaniem innych substancji uzależniających, takich jak alkohol i tytoń" - zaznaczyła dr Ashley Gearhardt z University of Michigan, cytowana w materiale prasowym.

"Widzimy również wyraźny związek ze zdrowiem i izolacją społeczną, ze znacznie wyższym ryzykiem uzależnienia od żywności ultraprzetworzonej u osób, które określają swój stan zdrowia psychicznego lub fizycznego jako przeciętny lub zły, albo twierdzą, że czasami lub często czują się odizolowane od innych" - opisała specjalistka.

Jak zaznaczyła, dzieci i młodzież spożywają obecnie jeszcze więcej kalorii z żywności ultraprzetworzonej niż dzisiejsze osoby w średnim wieku jadły w młodości. "Jeśli obecne trendy się utrzymają, przyszłe pokolenia mogą wykazywać jeszcze wyższe wskaźniki uzależnienia od żywności ultraprzetworzonej w późniejszym okresie życia. Podobnie jak w przypadku innych substancji, wczesna interwencja może być kluczowa dla zmniejszenia długoterminowego ryzyka uzależnienia" - uznała specjalistka.

Paweł Wernicki