Samotność zwiększa ryzyko groźnych chorób

Jak przypominają specjaliści z University of Cambridge i Fudan University, relacje społeczne odgrywają kluczową rolę w dobrostanie człowieka. Dowody naukowe coraz częściej pokazują, że zarówno izolacja społeczna, jak i samotność, są związane z gorszym zdrowiem i wcześniejszą śmiercią. Jednak mechanizmy, które za tym stoją, wciąż pozostają niejasne.

Autorzy nowej pracy przedstawionej na łamach pisma "Nature Human Behaviour" zbadali proteom, czyli zestaw białek, obecnych w próbkach krwi pobranych od ponad 42 tys. osób w wieku 40-69 lat, biorących udział znanym w projekcie UK Biobank.

Dzięki temu mogli zobaczyć, jak stężenia różnych białek zmieniają się u osób społecznie izolowanych lub samotnych oraz jak te białka są związane ze zdrowiem.

Po analizie białek i uwzględnieniu czynników takich, jak wiek, płeć i tło społeczno-ekonomiczne, zespół odkrył 175 białek związanych z izolacją społeczną oraz 26 białek związanych z samotnością, przy czym stężenia wielu z tych cząsteczek zmieniały się w obu tych sytuacjach.

Wiele z tych białek jest produkowanych w odpowiedzi na stan zapalny, infekcje wirusowe w ogóle ramach odpowiedzi immunologicznej. Niektóre można powiązać z chorobami sercowo-naczyniowymi, cukrzycą typu 2, udarem i wcześniejszą śmiercią.

Naukowcy posłużyli się też zaawansowaną techniką statystyczną, znaną jako randomizacja Mendla, aby zbadać związek przyczynowy między izolacją społeczną i samotnością a stężeniem białek. Dzięki temu podejściu zidentyfikowali pięć białek, których poziom był związany z samotnością.

"Wiemy, że izolacja społeczna i samotność są związane z gorszym zdrowiem, ale nigdy nie rozumieliśmy, dlaczego. Nasza praca uwydatniła szereg białek, które zdają się odgrywać kluczową rolę w tej zależności, a poziom niektórych białek w szczególności wzrasta bezpośrednio w wyniku samotności" - podkreśla dr Chun Shen z University of Cambridge.

"W ludzkim ciele znajduje się ponad 100 tys. białek oraz wiele ich wariantów. Sztuczna inteligencja i zaawansowana proteomika mogą pomóc nam wskazać białka kluczowe w prewencji, diagnozie, leczeniu i prognozowaniu wielu chorób, rewolucjonizując tradycyjne postrzeganie zdrowia człowieka" - mówi prof. Jianfeng Feng z University of Warwick.

Jednym z białek intensywniej produkowanych w przypadku samotności było ADM, które odgrywa rolę w reagowaniu na stres oraz w regulowaniu hormonów stresu i hormonów związanych z życiem społecznym, takich jak poprawiająca nastrój oksytocyna.

Naukowcy odkryli także silny związek między ADM a objętością obszarów mózgu odpowiedzialnych za interocepcję - zdolność do odczuwania tego, co dzieje się wewnątrz ciała. Im wyższy poziom ADM, tym mniejsza była objętość tego obszaru. Wyższe poziomy ADM były również powiązane z mniejszą objętością lewego jądra ogoniastego - regionu zaangażowanego w procesy emocjonalne, odczuwanie nagrody i relacje społeczne. Ponadto wyższe stężenie ADM było związane ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnej śmierci.

Z kolei inne białko - ASGR1, jest związane z wyższym poziomem cholesterolu i zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, podczas gdy inne zidentyfikowane białka odgrywają rolę w rozwoju insulinooporności, miażdżycy oraz postępie chorób nowotworowych.

"Odkrycia te podkreślają znaczenie kontaktów społecznych dla naszego zdrowia. Coraz więcej osób w każdym wieku zgłasza, że czuje się samotnych. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia określiła izolację społeczną i samotność jako 'globalny problem zdrowia publicznego'. Musimy znaleźć sposoby na rozwiązanie tego narastającego problemu i utrzymanie więzi między ludźmi, aby pomóc im zachować zdrowie" - podkreśla jedna z badaczek, prof. Barbara Sahakian.

Marek Matacz