Nawet 10 mln ludzi może umrzeć w 2050 r. z powodu antybiotykooporności

Najbardziej niebezpieczne są tzw. patogeny alarmowe, oporne na wiele leków (MDR - multidrug-resistance), a także patogeny o rozszerzonej oporności, czyli ekstremalnie oporne (XDR - extensively drug resistance) oraz oporne na wszystkie dostępne leki przeciwbakteryjne (PDR - pandrug-resistance).

Do patogenów alarmowych typu XDR, które stały się szczególnie niebezpieczne, zalicza się Gram ujemne pałeczki jelitowe wytwarzające karbapenemazy - enzymy wykluczające terapię z użyciem antybiotyków z grupy beta-laktamów, w tym karbapenemów, uznawanych za "leki ostatniej szansy". Jedynym pozostałym skutecznym lekiem w terapii zakażeń takimi drobnoustrojami jest kolistyna, jednak na skutek nadużywania tego leku (zwłaszcza w hodowli zwierząt) pojawiła się oporność eliminująca z terapii również i ten lek.

Raport EARS-Net wykazał, że przeciętny poziom zużycia środków przeciwbakteryjnych w podstawowej opiece zdrowotnej w latach 2009-2018 ogólnie się nie zmniejszył. Odnotowano spadek w Austrii, Belgii, Dani, Finlandii, Holandii, Luksemburgu, Niemczech, Norwegii, Portugalii, Słowenii, Szwecji i we Włoszech, ale jednocześnie nastąpił wzrost w Bułgarii, Irlandii, na Łotwie oraz w Polsce.

Podobnie było w lecznictwie zamkniętym. W latach 2009-2018 nastąpił wzrost zużycia karbapenemów w szpitalach w Bułgarii, Chorwacji, Danii, Estonii, na Malcie i Węgrzech, oraz spadek w Norwegii i Portugalii.

Pałeczki jelitowe wytwarzające karbapenemazy często zawlekane są do Polski z takich krajów, jak Indie i Pakistan. Cecha tych bakterii jest łatwość przekazywania oporności innym drobnoustrojom oraz długotrwałe utrzymywanie się w przewodzie pokarmowym w formie nosicielstwa.

Bakterie alarmowe powodują także zakażenia pozaszpitalne. Przykładem jest Streptococcus pneumoniae, wywołujący zakażenia dróg oddechowych, w tym zapalenie płuc, często niepoddające się leczeniu antybiotykiem pierwszego wyboru, jakim jest amoksycylina - i wymagające hospitalizacji. Polska znajduje się wśród krajów o najwyższym odsetku opornych na antybiotyki szczepów tych bakterii.

Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach obchodzony jest z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). W tym roku potrwa on do 24 listopada.