W wieku 91 lat zmarła Jane Goodall, światowej sławy badaczka szympansów

Goodall jako pierwsza udokumentowała używanie narzędzi przez te szympansy. Jej badania wykazały, że szympansy mają wyraźne „osobowości” i bogate życie emocjonalne. Jej obserwacje, nagłaśniane przez magazyny i filmy dokumentalne, zmieniły sposób postrzegania tych zwierząt.”.

Goodall zasłynęła niekonwencjonalnym podejściem do badań: zamiast ograniczać się do obserwacji z dystansu, wnikała w życie stada, nadawała szympansom imiona. Jej metody wywoływały sprzeciw części środowiska naukowego, lecz pozwoliły jej odkryć wyjątkowe relacje między tymi zwierzętami.

Jednym z najbardziej ikonicznych zdjęć tamtych czasów stała się fotografia, na której Goodall i młody szympans Flint wyciągają ku sobie ramiona.

Za swoje dokonania Jane Goodall otrzymała najwyższe odznaczenia cywilne m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Japonii i Tanzanii. W 2021 roku uhonorowano ją prestiżową Nagrodą Templetona, a w 2025 roku – Medalem Wolności przez prezydenta USA Joe Bidena. Była również Ambasadorką Pokoju ONZ.

Napisała wiele książek, w tym bestsellerową autobiografię Reason for Hope (Powód do nadziei).

Jane Goodall urodziła się w Londynie w 1934 roku. Już jako dziecko marzyła o życiu w Afryce i bliskim kontakcie ze zwierzętami. W wieku 10 lat, po lekturze powieści Tarzan wśród małp, postanowiła poświęcić życie pracy wśród dzikiej przyrody.

W 1957 roku trafiła do Tanzanii, gdzie spotkała wybitnego antropologa Louisa Leakeya. To on powierzył jej badania nad szympansami, mimo że nie miała wyższego wykształcenia. Leakey twierdził, że wybrał ją „bo miała otwarty umysł”.

Początki nie były łatwe. Szympansy uciekały na jej widok, a sama Goodall chorowała na malarię. Z czasem zdobyła zaufanie zwierząt.

W 1960 roku zaobserwowała szympansa, którego nazwała Davidem Szarobrodym, który wykonał narzędzie z patyka, by wyciągnąć termity z gniazda. To odkrycie okazało się przełomowym.

W 1966 roku Goodall otrzymała doktorat z etologii na Uniwersytecie Cambridge.

Od lat 80. coraz więcej czasu poświęcała działalności społecznej i ekologicznej. Po wybuchu pandemii COVID-19 w 2020 roku rozpoczęła podcast Hopecast, w którym rozmawiała m.in. z pisarką Margaret Atwood i biologiem morskim Ayaną Elizabeth Johnson.

W 2024 roku współtworzyła inicjatywę „Vote for Nature”, zachęcającą do wyboru polityków wspierających ochronę przyrody.

Dzięki aktywności w mediach społecznościowych docierała do milionów ludzi, apelując m.in. o zakończenie hodowli przemysłowej czy o sposoby radzenia sobie z lękiem przed kryzysem klimatycznym.