Sarna rodzi kiedy chce

Sarna europejska może kontrolować termin urodzenia potomstwa. W niesprzyjających warunkach środowiskowych może nosić w macicy uśpiony, nie zagnieżdżony zarodek. Dopiero, gdy warunki do rozrodu będą korzystne, zarodek zacznie się rozwijać. Po donoszeniu ciąży potomstwo przyjdzie na świat.

O óżnych przejawach bioróżnorodności, w tym zróżnicowaniu genetycznym w świecie zwierząt, będą rozmawiać naukowcy podczas konferencji w Białowieży, którą Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie organizuje od 7 do 8 listopada wraz z białowieskim Instytutem Biologii Ssaków PAN.

Jak wyjaśniła PAP prof. Anna Korzekwa, naukowcy Zakładu Ochrony Bioróżnorodności zajmują się problematyką rozrodu zwierząt, która ma służyć ochronie gatunków wolno żyjących zagrożonych wyginięciem. Badania prowadzone są na zwierzętach jeleniowatych, których przedstawicielami są np. jeleń szlachetny, sarna europejska, łoś euroazjatycki czy daniel zwyczajny. Choć populacji polskich jeleniowatych nie grozi zagłada, to są one świetnymi modelami dla zwierząt, których los w przyszłości może być niepewny. Chodzi np. o takie zwierzęta, jak huemul chilijski, występujący w Ameryce Południowej- wyjaśniła.

Naukowcy z Zakładu Ochrony Bioróżnorodności tworzą bank nasienia i doskonalą metodę zapłodnienia in vitro oraz technikę przenoszenia zarodków od dawczyń do samic, u których mogą się rozwijać ciąże. W ten sposób zagrożone populacje zwierząt mogą się odradzać.

Prowadzą badania dotyczące rozrodu saren europejskich. Występuje u nich tak zwane zjawisko diapauzy ciążowej. Często ciąża jest bliźniacza, a samica sarny może w macicy nosić dwa zarodki od różnych samców. Przy czym zapłodnienia nastąpiły w różnym czasie, nawet w odstępstwie kilku miesięcy. Potomstwo zaś urodzi się w jednym terminie, choć jeden zarodek jest starszy.

Do pierwszego zapłodnienia może dojść na przełomie lipca i sierpnia. Po tym zarodek jest swobodnie noszony w macicy przez dłuższy czas; nie zagnieżdża się on w ścianie macicy i nie podlega dalszemu rozwojowi. Jest jakby uśpiony.

Gdy w grudniu dochodzi do zapłodnienia kolejnej komórki jajowej przez innego samca, to wówczas oba zarodki - zarówno pierwszy, wcześniejszy, jak i drugi, późniejszy - zostają zaimplantowane w ścianie macicy, gdzie przez następne miesiące rozwijają się, a samica rodzi potomstwo (swoiste bliźniaki, choć pochodzące od innych samców) w jednym czasie.

Naukowcy mogą ukierunkować rozród zwierząt także pod względem wzmocnienia pewnych, pożądanych cech.

Dzieje się to w przypadku hodowli jeleni szlachetnych. Gatunek może być hodowany ze względu na wartość mięsa albo na okazałe poroże. Dzięki metodzie in vitro nasienie jako nośnik pożądanych cech pobierane od tak zwanego super samca jest przekazywane potomstwu. Pobieranie nasienia od byków dzikich, wolno żyjących, służy także poszerzeniu puli genetycznej i odnowieniu stada.

Agnieszka Libudzka