Trójnawowy kościół z poł. IV w, bogato zdobiony kolorowymi polichromiami, znaleźli polscy archeolodzy podczas wykopalisk w okolicach egipskiej Aleksandrii. Zdaniem odkrywców, jest to jedna z najstarszych znanych do tej pory chrześcijańskich świątyń w Egipcie.
Odkrycia dokonano na stanowisku w Marei, które zespół polskich archeologów bada od kilkunastu lat. Znajduje się ono na terenie antycznego miasta, które powstało ponad 2 tys. lat temu. Do najciekawszych znalezisk tego miejsca należy olbrzymia bazylika, która funkcjonowała od V do VIII w.
"Pod koniec ostatniego sezonu badawczego pod posadzką bazyliki natknęliśmy się na pozostałości w postaci murów. Okazało się, że były to zewnętrzne ściany jeszcze starszego kościoła" - opowiada PAP dr Krzysztof Babraj z Muzeum Archeologicznego w Krakowie, który kierował badaniami bazyliki. Misją działającą pod auspicjami Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Marei szefuje prof. Tomasz Derda z Uniwersytetu Warszawskiego.
Okazało się, że kilkukrotnie mniejszy, starszy kościół (miał 24 na 15 m) w całości znajduje się pod zbudowaną później monumentalną bazyliką - ta zawaliła się w wyniku trzęsienia ziemi. Odkryte wśród pozostałości kościoła rozbite naczynia ceramiczne i szklane pochodzą głównie z IV w. Forma wykonania murów również każe naukowcom sądzić, że powstały w połowie tegoż wieku.
"Jest to zatem jedna z najstarszych do tej pory odkrytych na terenie Egiptu świątyń chrześcijańskich" - dodaje dr Babraj. Naukowiec mówi, że co prawda mury wykonane z wapiennych bloków były ułożone w niezbyt staranny sposób, to uwagę przykuwała w czasach świetności budynku jego wielobarwna polichromia. Do dziś zachowała się bardzo słabo - zsunęła się z murów, dlatego archeolodzy zbierają tysiące jej fragmentów. Wśród zdobień pojawiały się m.in. równoramienne krzyże wpisane w okręgi.
Z analiz architektonicznych wynika, że w momencie, gdy podjęto decyzję o rozbudowie kościoła, część elementów użyto ponownie w innych miejscach - tak stało się na przykład z niektórymi kolumnami.
Wśród odnalezionych naczyń ceramicznych były głównie amfory, które zapewne służyły do przechowywania wina. Zdaniem badaczy te pochodzą spoza Egiptu - m.in. Cypru i Antiochii (obecnie południowa Turcja). Ciemności w kościele rozświetlały niewielkie lampki oliwne, na które również natknęli się badacze. Wśród zabytków znalazły się też potłuczone, miniaturowe flasze, w których znajdowały się pachnidła.
"Nasze odkrycie jest ważne również dlatego, że z tego okresu nie znamy w zasadzie żadnych pozostałości po kościołach z sąsiadującej metropolii - Aleksandrii. Teraz wiemy, jak mogły one wyglądać, dlatego tak istotna jest kontynuacja naszych badań, które w obrębie starego kościoła dopiero rozpoczęliśmy" - podkreśla dr Babraj.
Naukowiec opowiada, że wzorców architektonicznych dla starego kościoła należy doszukiwać się nawet na wyspach greckich i w samej kontynentalnej Grecji. Jednak - w jego ocenie - budowlę wznieśli lokalni mieszkańcy.
Marea to miasto portowe założone jeszcze w czasach Aleksandra Wielkiego i rozwijające się od III wieku p.n.e. aż do końca okresu bizantyjskiego w VIII wieku n.e. Był to port, w którym towary z głębi Egiptu, dowożone przez odnogę Nilu i jezioro, były przeładowywane na statki morskie. Naukowcy do dziś jednak spierają się, jak miasto to nazywało się w przeszłości. Być może nosiło nazwę Philoxenite.
Badania puszkowanych łososi pomogły ocenić zmiany stanu mórz w ciągu 40 lat
A potem zdziwienie że coraz częściej pojawiają się zdrowotne problemy.
Splątane znaczy jakoś połączone niezależnie od dzielącej je odległości.
Badacze kolejny raz obalili wyniki uzyskane pod koniec lat 80. metodą radiowęglową.
Plamy krwi na Całunie zachowują czerwoną barwę. Naukowcy podjęli próbę wyjaśnienia tego fenomenu.