Małpy, maklerzy i hazardziści

Motywacje różnych zachowań i związane z tym emocjonalne reakcje u szympansów i bonobo, żyjących w rezerwatach w Afryce, badała Alexandra Rosati z Yale University i Brian Hare z Duke University, a wyniki opisano niedawno w "PLOS ONE".

"Psychologowie i ekonomiści twierdzą, że emocje mają duży wpływ na kształt decyzji, jakie podejmują ludzie, choćby oszczędzając pieniądze czy inwestując. Nie było jednak wiadomo, czy podobne procesy pojawiają się też u zwierząt, kiedy podejmują one decyzje odnośnie tak ważnych dla nich zasobów, jak pożywienie" - zauważa Rosati.

Obserwowane małpy Rosati stawiała przed dwojakiego rodzaju problemami. Zwierzęta musiały decydować, czy dostać szybko małą przekąskę, czy może większą, na którą jednak trzeba chwilę poczekać. Innym razem mogły wybrać pomiędzy wariantem bezpiecznym - niewielką gwarantowaną przekąską a opcją ryzykowną, która mogła oznaczać zarówno smakołyk, jak i produkt nielubiany.

W czasie badania szympansy okazywały się nieco bardziej cierpliwe, chętniej niż bonobo podejmowały też ryzyko. Małpy z obu gatunków przejawiały wyraźne, emocjonalne reakcje na konsekwencje swojego wyboru. Kiedy prowadził je do sytuacji niezbyt korzystnej, małpy z obu gatunków na różne sposoby wyrażały swoją frustrację - wydymając wargi, po małpiemu lamentując, drapiąc się ze zdenerwowania i uderzając w ziemię rękami, co w języku małpich gestów oznacza gniew.

Kiedy zadanie wymagało podjęcia wyboru i ryzyka, małpy - orientując się, że właśnie "przegrały" - próbowały jeszcze szybko zmieniać strategię. Robiły tak jednak tylko wtedy, kiedy podjęte przed chwilą ryzyko okazywało się nieopłacalne.

Zdaniem autorów badania, przejawiając takie reakcje emocjonalne związane ze skutkami swoich decyzji małpy wykazują podobieństwo z ludźmi.