Największy morski rezerwat przyrody

Rezerwat wokół wysp Pitcairn - brytyjskiego terytorium zamorskiego w południowej części Oceanu Spokojnego - będzie miał powierzchnię 834 tys. km kwadratowych. W jego centrum znajdą się cztery wyspy tworzące archipelag Pitcairn.

Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona fauny morskiej przed nielegalnymi połowami. Według brytyjskich władz około jednej piątej dokonywanych na tym obszarze połowów odbywa się nielegalnie, a ich wartość jest szacowana na 20 mld dolarów rocznie.

Brytyjski rząd uznał, że technologie satelitarne zapewniają obecnie taki poziom monitoringu, że stworzenie rezerwatu nie będzie jedynie decyzją formalną, lecz faktycznie znacznie ograniczy skalę nielegalnych połowów, które są najczęściej dziełem zorganizowanych grup przestępczych.

Monitoring rezerwatu ma być prowadzony przez powstałe w Harwell w hrabstwie Oxfordshire satelitarne centrum monitoringu morskiego. Powstało ono w ramach projektu Eyes on the Seas opracowanego we współpracy pomiędzy rządową spółką Satellite Applications Catapult a organizacją charytatywną The Pew Charitable Trusts. Centrum pozwala śledzić ruchy statków i określać z dużym prawdopodobieństwem, czy dana jednostka dokonuje nielegalnych połowów.

Finansowanie działania centrum monitoringu przez okres pięciu lat zadeklarowała fundacja zaangażowana w ochronę środowiska morskiego Bertarelli Foundation. Centrum ma również świadczyć usługi monitoringowe na rzecz innych obszarów chronionych, m.in. największego dotychczas morskiego rezerwatu wokół wysp Chagos na Oceanie Indyjskim. Rezerwat ten, stworzony w 2010 roku również przez Brytyjczyków, ma powierzchnię 640 tys. km kwadratowych.

Fundacja Pew zapowiada, że kolejnym celem będzie utworzenie podobnego obszaru chronionego wokół archipelagu Sandwich Południowy w południowej części Atlantyku.

Archipelag Pitcairn to jeden z najbardziej izolowanych obszarów lądowych na świecie. Składa się z czterech wysp o łącznej powierzchni 47 km kwadratowych, z których tylko jedna jest zamieszkana. Populacja wyspy Pitcairn wynosi obecnie około 60 osób. Większość to potomkowie osiadłej w tym miejscu w roku 1790 części zbuntowanej załogi brytyjskiego okrętu Bounty, której towarzyszyli przywiezieni z Tahiti niewolnicy.

W szczytowym okresie (w 1937 roku) wyspę zamieszkiwało 235 osób, jednak od tego czasu liczba ludności systematycznie spada, głównie ze względu na emigrację do Nowej Zelandii.

Wody wokół wysp nie są specjalnie bogate w ryby, ale występuje tam kilka rzadkich gatunków, w tym dwa, których nie udało się zlokalizować nigdzie indziej na świecie. Wyspy są również miejscem lęgowym dla wielu gatunków ptaków. Zdaniem ekologów obszar wokół wysp jest jednak szczególnie cenny ze względu na swój dziewiczy charakter, którego nie zakłóca ingerencja człowieka i połowy na skalę przemysłową.

z Londynu Marcin Szczepański (PAP)