Zrekultywują pocynkową hałdę

Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej. "Znajduje się ona praktycznie w centrum miasta. Tak duży poprzemysłowy teren i to w takiej lokalizacji jest z pewnością problemem. Na szczęście mamy pomysły, jak go zagospodarować, a pomóc w tym mają m.in. środki unijne" - powiedziała we wtorek prezydent Grażyna Dziedzic.

Takie możliwości daje finansowany bezpośrednio ze środków Komisji Europejskiej projekt Lumat, którego liderem jest Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, a partnerami - obok Rudy Śląskiej - są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava czy słoweński Kranj. Projekt Lumat będzie realizowany do 2019 r. w ramach programu Interreg Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej części wyniesie ponad 1 mln zł.

Jednym z elementów projektu jest wymiana doświadczeń pomiędzy partnerami oraz szkolenia, które będą kierowane zarówno do sektora publicznego jak i prywatnego oraz do organizacji pozarządowych. Będą one dotyczyć rozwiązywania konfliktów przy planowaniu przestrzennym oraz budowaniu tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich.

Władze Rudy Śląskiej starają się także o inne środki na rewitalizację m.in. terenu hałdy przy ul. 1 Maja. Mowa tu o ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które miałyby zostać przeznaczone na powstanie tzw. traktu rudzkiego, czyli ścieżki rowerowo-pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem. Dzięki realizacji tego zadania zrewitalizowany zostanie obszar o powierzchni 40 hektarów.

Pocynkowa hałda przy ul. 1 Maja zajmuje obszar 6,5 hektarów i jest pozostałością po działającej w tym rejonie od I połowy XIX w. do 1925 r. hucie cynku Liebe - Hoffnung.

W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km kwadratowych, czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W ubiegłym roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. Na mapę miasta naniesiono 35 lokalizacji. Dla każdej z nich założono kartę obiektu, w której znajdują się informacje o stanie własnościowym, przeznaczeniu terenu, powierzchni hałdy, pochodzeniu odpadów, rodzaju zdeponowanego materiału, a w niektórych przypadkach także o ilości materiału. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze.

Zwałowiska poprzemysłowe, zwane zwyczajowo hałdami, zajmują na terenie aglomeracji śląskiej tysiące hektarów. Niektóre mają ponad 100 lat, choć ich dokładny wiek czasem trudno określić, z powodu braku dokumentacji.

Grunt zwałowiska jest o wiele uboższy niż zwykłej gleby. Brakuje tam niezbędnego roślinom azotu i fosforu, podłoże łatwo przepuszcza wodę, więc jej również brakuje, a temperatura jest tak wysoka, że siewki nasion nieraz giną, bo skały nagrzewają się od słońca. Jeszcze trudniejsza sytuacja jest w przypadku odpadów przetworzonych, np. z hut czy koksowni, które często są toksyczne i nie ulegają rozpadowi. Mimo to wiele roślin radzi sobie nawet z tak trudnymi warunkami - na śląskich hałdach żyje blisko 600 gatunków roślin.