Pochodzenie życia

Inne teorie biogenetyczne:

• Panspermia – wysunięta przez S. Arrheniusa* na początku XX w.; zakłada odwieczny charakter materii żywej. Życie nigdy nie powstawało, ono było od zawsze. Po prostu. Kolejny dogmat. W pierwotnej wersji głoszono, że zarodki życia wędrują w przestrzeni z promieniowaniem świetlnym, a na Ziemię trafiły przypadkowo. W 1978 r. F. Crick i L. Orgel zaproponowali hipotezę tzw. panspermii ukierunkowanej, według której pierwsze organizmy zostały przysłane na nasz glob przez obcą cywilizację.**


• Teoria „przejęcia władzy genetycznej” – A.G. Cairns-Smith, 1982 r.; głosi ona, że protobionty*** były kryształami minerałów ilastych.


• Teoria A.L. Oparina – sformułowana w 1924 r., opublikowana w 1938 r.; obecnie uważa się ja za najpowszechniej akceptowaną teorię biogenezy. Postuluje spontaniczną syntezę prostych aminokwasów i węglowodanów w pierwotnej atmosferze, złożonej (takie założenia po prostu przyjął Oparin!) głównie z pary wodnej /H2O↑/, amoniaku /NH3/ , metanu /CH4/, wodoru i niemal pozbawionej tlenu. Po skropleniu atmosfery powstały ciepłe praoceany, w środowisku tym dochodziło do polimeryzacji aminokwasów w białka.**** W roztworach koloidalnych miały one podlegać agregacji tworząc białka autokatalityczne i kwasy nukleinowe, wreszcie protobionty i pierwsze organizmy.

„Wszystkie żywe istoty mają wiele wspólnego w swojej chemicznej kompozycji, strukturze komórkowej, prawach wzrostu i w swojej wrażliwości na zagrożenia. (...) nie wydaje się niewiarygodne, że zarówno zwierzęta, jak i rośliny mogły rozwinąć się z takiej niskiej i pośredniej formy; jeśli uznamy to za słuszne, to musimy również uznać, że wszystkie organiczne istoty, które kiedykolwiek zamieszkiwały Ziemię, mogą pochodzić od jakiejś jednej pierwotnej formy.”
(K. Darwin, 1858*****)

Aby rozważać każdą teorię dotyczącą powstania życia należy wpierw uporządkować wiedzę dotyczącą warunków panujących na Ziemi u zarania jej dziejów. Przedstawię najważniejsze fakty (słowa „fakty” używam rozumiejąc, że czas i rozwój nauki, będzie je jeszcze starannie modelował...). Przyjmuje się, iż planeta formowała się stosunkowo krótko (okres rzędu 10-100/150mln lat) poprzez spontaniczną tzw. akrekcję planetezymali.****** Było to ok. 5-4,5 mld lat temu. Przypuszczalnie około 4,5 mld lat temu w pierwotną Ziemię uderzył obiekt/planeta rozmiarów Marsa; według jednej z hipotez Księżyc mógł uformować się z pierścienia wyrzuconej wówczas w przestrzeń materii.



________________

* 1859-1927; laureat Nagrody Nobla z elektrochemii.

** Przy okazji wysyłania próbników na księżyc okazało się, że ziemskie bakterie z rodzaju Bacillus (np. B. subtilis) zdołały przetrwać 6 lat na orbicie okołoziemskiej. Uwzględniając ten fakt wizja lądujących na Ziemi bezzałogowych maszyn stworzonych przez obcy intelekt, „skażonych” życiem, nie wydaje się już czczą fantazją.

*** Czyli hipotetyczne, najprymitywniejsze formy życia.

**** Powstał tzw. „bulion pierwotny”, czyli wody wzbogacone chemicznie związkami organicznymi (zwany też „zupą Urey’a”, „zupą Haldane’a”). „Przypuśćmy, że pierwotny ocean miał podobne rozmiary i głębokość jak obecne oceany. Przypuśćmy również, że molekuły organiczne (...) pod nieobecność innych żywych organizmów, które mogłyby je skonsumować, istniały około 10 milionów lat, zanim się rozpadły (...). Wtedy pierwotny ocean jako całość byłby roztworem materii organicznej o stężeniu w najlepszym razie sięgającym 0,1% (co stanowi gęstość bardzo rozwodnionego bulionu wołowego). W niektórych jeziorach, zatokach i płyciznach mogło występować znacznie większe stężenie materii organicznej.”
[w:] C. Sagan, A. Druyan, Cienie zapomnianych przodków, Poznań 2000, s.396.

***** [w:] artykuł zamieszczony w „Proceedings of the Linnaean Society”.

****** Tj. grupowanie się obiektów zbliżonych rozmiarami do obecnych planetoid, po którym materia z najbliższego otoczenia ulegała grawitacyjnemu przechwyceniu.