Kiedy narodził się Chrystus?

W VI wieku papież Jan I zlecił rzymskiemu mnichowi ze Scytii, który często dokonywał dla niego różnych obliczeń, wyznaczenie roku narodzin Chrystusa. Dionizemu z długich kalkulacji wyszły 753 lata od lokacji Rzymu i na tej podstawie stworzono nowy kalendarz. Kalendarz, który za punkt odniesienia (1 rok naszej ery) brał narodzenie Chrystusa. I wszystko byłoby idealnie, gdyby nie to, że mnich się pomylił. Jezus urodził się wcześniej, niż wynikało z obliczeń. Krótko mówiąc: w rzeczywistości Chrystus narodził się przed narodzeniem Chrystusa… Pytanie jeszcze – o ile? Głowią się nad tym bibliści, historycy, astronomowie, astrolodzy nawet i choć jednoznacznej odpowiedzi nie znaleźli, to istnieje coś w rodzaju wersji najbardziej prawdopodobnej.

Przyjrzyjmy się bliżej danym, jakimi dysponują.

Biblia

O narodzinach i wydarzeniach z dzieciństwa Jezusa wspominają tylko dwaj ewangeliści – Mateusz i Łukasz. Pierwszy z nich zaznacza, że Jezus urodził się za panowania Heroda. W tym czasie też przybyli Mędrcy złożyć pokłon, a król dowiedziawszy się o tych narodzinach urządził rzeź niemowląt. Ściślej – chłopców w wieku do dwóch lat, „stosownie do czasu, o którym się dowiedział od Mędrców”. Z tego też powodu Święta Rodzina uciekła do Egiptu, gdzie pozostała do śmierci Heroda.

Łukasz, prowadzący swą opowieść zupełnie innymi ścieżkami, wspomina nie tylko o Herodzie, ale i o spisie ludności zarządzonym przez cezara Augusta Oktawiana "gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz". Z powodu tegoż spisu właśnie Józef z brzemienną Maryją udali się do Betlejem, gdzie też urodził się Jezus.

Historia

Rzymski historyk Józef Flawiusz sytuuje śmierć Heroda Wielkiego dwa tygodnie po zaćmieniu księżyca, a że współczesna astronomia z takimi określeniami czasu radzi sobie wyśmienicie, wiemy, że nastąpiło to wiosną 4 r. p.n.e. Niewątpliwie więc Jezus urodził się wcześniej. Ile wcześniej? Król kazał wymordować dzieci w wieku do dwóch lat, ale nie wiemy, ile czasu przed swoją śmiercią wydał to rozporządzenie. Czyli jak długo Święta Rodzina przebywała w Egipcie. Oraz jaki przyjął margines błędu określając ten wiek. Z tego wszystkiego wynika jednak, że Jezus nie mógł raczej urodzić się później niż w 6 r. p.n.e.

Ze wzmianką Łukasza jest nieco więcej problemów. Cezar August Oktawian przeprowadził trzy razy spis obywateli Imperium Rzymskiego - w roku 28 p.n.e., 8 p.n.e. oraz 14 n.e. - ale żaden z nich nie jest tym Łukaszowym, bo wszystkie dotyczą samego Imperium, a nie prowincji cesarstwa. W Dziejach Apostolskich Łukasz pisze jeszcze o spisie, który odbył się w Palestynie w 6 r. n.e. – a Józef Flawiusz go potwierdza. To oczywiście za późno, jeśli o nas chodzi, ale okazuje się, że może być jednocześnie kluczowe. Wiemy bowiem, że takie spisy w Egipcie (czyli innej rzymskiej prowincji) przeprowadzano co 14 lat. Jeśli częstotliwość spisów ludności w Judei i Egipcie byłaby taka sama, data poprzedniego spisu w Palestynie wypadałaby mniej więcej w 8 roku p.n.e.

Problemem pozostaje jednak Kwiryniusz, który w tym czasie wielkorządcą Syrii akurat nie był. Co więcej, trudno jest ustalić, kiedy był nim dokładnie, ale możliwości są dwie: przed (nie wiadomo ile) 8 r. p.n.e. lub po 5 r. p.n.e. Więc Kwiryniusz albo zarządził spis, który doszedł do skutku dopiero za rządów jego następcy (Sencjusza Saturnina), albo dokończył spis swojego poprzednika (tegoż samego Sencjusza Saturnina).

W każdym razie z dotychczasowych danych (biblijno-historycznych) wynika, że Jezus musiał urodzić się między rokiem 8 a 6 p.n.e.

Ale Mateusz pisze jeszcze przecież o Mędrcach i gwieździe. To wyzwanie dla astronomów.