Przypadek czy konieczność?

Scenariuszy na temat pochodzenia życia jest w gruncie rzeczy równie dużo jak i badaczy pracujących w tej dziedzinie nauki. Jednak żaden z tych scenariuszy nie gromadzi wokół siebie większej liczby przekonanych, skoro i tak żaden z nich nie może zostać eksperymentalnie odtworzony. Niektórzy sądzą, że pierwsze biologiczne molekuły mogły przylecieć na Ziemię z przestrzeni kosmicznej i rozsiały się po całej planecie przy okazji jakiegoś uderzenia meteorytu czy komety. Dlaczego nie? Inni naukowcy zwracają uwagę na fakt, że pierwsze w realny sposób biologiczne molekuły, na przykład składniki kwasów nukleinowych, są zbyt złożone, by mogły powstać w spontaniczny sposób. Przytaczają więc najrozmaitsze hipotezy, zgodnie z którymi pewnego rodzaju „życie mineralne” mogłoby poprzedzać życie organiczne. Mogłoby ono pojawić się w formie kryształów lub na kanwie takich związków mineralnych jak piryty bądź gliny, których struktura zbliżona jest do struktury wielkich molekuł biologicznych. Związki te następnie wyzwoliłyby się ze swej mineralnej bazy, by rozwinąć się w sposób autonomiczny. Jeszcze inni biologowie sądzą, że życie powstać mogło w głębinach oceanów, a dziwne bakterie, jakie możemy obserwować w fumarolach* wydobywających się wraz z wysoką temperaturą z głębin naszej planety poprzez szczeliny usytuowane na głębokości poniżej 2000 metrów pod wodami mórz, są śladami tego, co nazywamy „archeobakteriami”; byłyby więc one przodkami wszystkich istot żywych.

Trudno jest wypowiadać się na temat tych hipotez w kontekście tego, że powstanie życia wymyka się eksperymentalnej metodzie badawczej i jakiejkolwiek obserwacji. Przecież gdyby porównywalne do tych, które istniały u samych początków życia formy pojawiły się nagle teraz, zostałyby bez żadnej wątpliwości zniszczone przez to wszystko, co istniałoby w ich otoczeniu. Niemniej jednak może tak się zdarzyć, iż będziemy w stanie wyprodukować wkrótce w sztuczny sposób owe podstawowe cegiełki materii ożywionej, jakimi są białka, te złożone łańcuchy aminokwasów sterujących strukturąi funkcjonowaniem wszystkich żyjących komórek, poprzez które przechodzą wszelkie genetyczne instrukcje. Być może to one właśnie były pierwszymi realnie powstałymi elementami biologicznymi. Tak więc ich synteza mogłaby rzucić światło na pochodzenie życia. Badania genów oraz techniki umożliwiające bardzo dalekie wnikanie w przeszłość poprzez poszukiwanie najstarszych genów wspólnych wszystkim żywym organizmom pomogą być może w rozwiązaniu i tego problemu.

_____________
* Fumarole to gorące (200-1000°C) ekshalacje wulkaniczne, złożone głównie z pary wodnej, dwutlenku węgla, fluoru, chloru, wodoru, azotu i par siarki. Zawierają także wiele innych gazów i par. Towarzyszą czynnym wulkanom. Wydobywają się w kraterach i ze szczelin w ich sąsiedztwie. Po wybuchu wulkanu temperatura fumaroli stopniowo się obniża, a ich skład ulega zmianom. W ten sposób fumarole przekształcają się w inne odmiany ekshalacji wulkanicznych: solfatary, a następnie mofety (przyp. tłumacza).