Badają wczesnośredniowieczne miasto pod Granadą

Pozostałości Madinat Ilbira znajdują się około 8 km od Granady w Andaluzji. Miasto założone zostało przez muzułmanów w połowie VIII w. i funkcjonowało do początku XI w. "To miasto, które w okresie swojego rozkwitu we wczesnym średniowieczu obejmowało powierzchnię kilkudziesięciu, a nawet może ponad stu hektarów, nie jest dobrze rozpoznane archeologicznie.

Dotychczas dysponujemy przypadkowymi odkryciami, dokonanymi jeszcze w XIX w. i rezultatami badań prowadzonych na początku XXI w. w niewielkiej skali, wręcz nieproporcjonalnie małej w stosunku do wielkości tego terenu" - powiedział PAP prof. Marian Rębkowski ze szczecińskiego ośrodka Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, który wraz z prof. Antonio Malpica z Uniwersytetu w Granadzie kieruje pracami wykopaliskowymi. Naukowcy chcą dowiedzieć się więcej na temat genezy miasta i jego relacji do znajdującego się w pobliżu starszego ośrodka rzymskiego, Elviry (w której na początku IV w. odbył się pierwszy katolicki synod w Hiszpanii), jak też o organizacji przestrzeni miejskiej.

"Interesujący jest też problem zderzenia kultur: Arabów, którzy podbijali półwysep Iberyjski w VIII w. z miejscowymi chrześcijanami. Pracujemy w miejscu, w którym, jak przypuszczamy, znajdowała się dzielnica chrześcijańska, czyli mozarabska" - zaznaczył prof. Rębkowski. Dodał, że wykopaliska w Madinat Ilbira są niezwykle ważne i wpisują się w szerszą problematykę badań miast, jako jednego z najważniejszych czynników kształtujących średniowieczną Europę.Kierownik projektu podkreślił też, że badania Madinat Ilbira mają "wymiar międzynarodowy". "Było to jedno z najważniejszych miast średniowiecznego Al-Andalus, które przeżywało swój największy rozkwit w okresie istnienia Kalifatu Kordobańskiego. Dzisiaj w tym miejscu znajdują się przede wszystkim gaje oliwne - tylko tyle pozostało po świetności tego miasta" - wskazał prof. Rębkowski. Dodał, że już na tym etapie wykopalisk archeolodzy odkryli bardzo dobrze zachowane relikty miejskiej zabudowy murowanej z IX i X w.

Wśród zabytków kultury materialnej naukowcy odnaleźli m.in. monety, ceramikę, a także zawieszkę w kształcie krzyża. "To przedmiot, który sprawił nam dużo radości. Zawieszka mogłaby potwierdzać wcześniejsze domysły, że wykopaliskami objęliśmy mozarabską dzielnicę Madinat Ilbira" - powiedział kierownik projektu. Zaznaczył przy tym, że pełne wnioski zostaną przedstawione po zakończeniu badań.

U schyłku starożytności na Półwyspie Iberyjskim osiedlili się Germanie; w drugiej połowie V w. swoje chrześcijańskie królestwo, obejmujące także Galię, stworzyli Wizygoci. W 711 r., po podboju arabskim, państwo upadło. Półwysep zajęli Arabowie, którzy w połowie VIII w. stworzyli emirat dynastii Umajjadów; ten na początku X w. został przekształcony w Kalifat Kordobański, uważany przez badaczy za jedno z najwspanialszych państw wczesnośredniowiecznej Europy, centrum gospodarcze i kulturowe południa kontynentu.T

o pierwszy sezon wykopalisk, które poprzedzone zostały prospekcjami geofizycznymi. Badania prowadzone są w ramach projektu "Madinat Ilbira - poprzednik Granady", realizowanego przez szczeciński oddział Instytutu Archeologii i Etnologii PAN we współpracy z Departamentem Historii Średniowiecza Uniwersytetu w Granadzie. W badaniach biorą udział studenci archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Projekt finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Elżbieta Bielecka