Rentgenowski teleskop leci na swoje miejsce

Rosyjsko-niemiecki teleskop kosmiczny Spektr-RG do obserwacji astronomicznych w zakresie promieniowania rentgenowskiego został w zeszłą sobotę z powodzeniem wystrzelony w kosmos z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie.

Wystrzelenie rosyjskiej rakiety nośnej Proton nastąpiło o godz. 14.31 czasu polskiego i przebiegło bez zakłóceń - poinformowała agencja dpa, powołując się na materiały udostępnione przez rosyjską agencję kosmiczną Roskosmos. Start, pierwotnie zaplanowany na 21 czerwca, był dwukrotnie przekładany - najpierw z powodu nienaładowania się akumulatora potrzebnego przy jednej z faz startowych, a później w piątek 12 lipca, gdy również wystąpiły problemy techniczne.

Oczekuje się, że teleskop na dotarcie do celu oddalonego o 1,5 mln kilometrów będzie potrzebował około trzech miesięcy. Jest to stanowisko obserwacyjne zwane Lagrange Point 2, w którym panują dogodne warunki do prowadzenia obserwacji (brak cienia i wahań temperatury). Bliżej promieniowanie rentgenowskie, które stanowi podstawę do obserwacji, jest pochłaniane przez atmosferę Ziemi. Pomiary mają zgodnie z planem rozpocząć się około miesiąca po wystrzeleniu w kosmos.

Głównym elementem Spektr-RG jest rentgenowski teleskop eROSITA, zbudowany przez Instytut Maxa Plancka w Niemczech. Drugi element to rosyjski teleskop rentgenowski ART-XC. Spektr-RG ma za zadanie "skanować" oddalone o miliardy lat świetlnych galaktyki w niespotykanej dotąd rozdzielczości na podstawie promieniowania rentgenowskiego. W oparciu o te obserwacje ma powstać swego rodzaju mapa, pokazująca wszechświat, jego strukturę i rozwój. Naukowcy mają też nadzieję, że badania te pomogą im rozwiązać zagadkę tzw. ciemnej energii, hipotetycznej formy energii, która - jak się zakłada - wypełnia całą przestrzeń, powodując obserwowane rozszerzanie się wszechświata. Kluczem do tych badań są tzw. gromady galaktyk, czyli skupiska tysięcy galaktyk, których dystrybucja pokazuje, jak rozszerzał się wszechświat od wielkiego wybuchu.

Spektr-RG będzie dokumentował promieniowanie rentgenowskie, które jest emitowane przez gaz międzygalaktyczny, gdy ten w temperaturze ok. 100 mln stopni Celsjusza przechodzi przez czarne dziury znajdujące się w centrum galaktyk. Oczekuje się, że dzięki temu Spektr-RG dostarczy naukowcom nowych informacji na temat przyspieszającego rozszerzania się kosmosu, a także pozwoli zidentyfikować wiele nowych źródeł promieniowania X, takich jak ogromne czarne dziury w centrum galaktyk.