Kardiologiczny problem numer jeden

Objawów niewydolności serca jest dużo więcej, ale te należą do najbardziej charakterystycznych. – W naszym kraju mamy trzy razy więcej chorych z niewydolnością serca niż pacjentów po zawale – alarmuje prof. Mariusz Gąsior, kierownik III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii SUM Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, współtwórca największego w Europie Rejestru Ostrych Zespołów Wieńcowych. – Rocznie jest hospitalizowanych około 200 tys. chorych z niewydolnością serca, a z powodu zawału serca 80 tys.

– Śmiertelność w niewydolności serca jest o jedną trzecią wyższa niż przy zawale – podkreśla prof. Lech Poloński z III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii SUM SCChS. – Jeśli przyjąć za jej objaw kryterium duszności, to tą chorobą może być dotknięte nawet 50 proc. społeczeństwa. Mówi się o milionie cierpiących na nią chorych, dlatego dzisiaj problemem numer jeden w kardiologii nie jest zawał, ale niewydolność serca – dodaje. Obaj profesorowie ze swoim zespołem przygotowali wspierający chorych program, dodający otuchy do walki z tą ciężką chorobą. W jednym z jego punktów zwraca uwagę cytat z „Greka Zorby”: „Jeśli chcesz ulżyć swojemu sercu – zatańcz”. I komentarz redakcyjny: „Siła ducha da siłę Twemu ciału!”. Tego przesłania trzymają się lekarze podczas terapii chorych z niewydolnością serca.

Zepsuta pompa

– Podstawę piramidy poddanych leczeniu tworzą chorzy z mniej nasilonymi objawami, a na jej szczycie znajdują się kandydaci do przeszczepu serca i sztucznego serca – obrazowo opowiada prof. Gąsior. Porażająca jest podana przez niego informacja, że w ciągu pięciu lat na to schorzenie umrze 50 proc. chorych, u których dzisiaj rozpoznano chorobę. – To gorsze rokowanie niż przy wielu nowotworach – dodaje prof. Poloński. – Co drugi chory nie będzie żył bez względu na leczenie. Śmiertelność w pierwszym roku wynosi 30 proc., na szczęście z roku na rok się zmniejsza.

Co się dzieje w niewydolnym sercu? – Kiedy dobrze funkcjonuje, pompuje 4,5–5 litrów krwi na minutę – opowiada prof. Poloński. – Przy niewydolności tłoczy jej tyle samo, ale kosztem rosnącego ciśnienia w jamach serca. Jedną z konsekwencji jest pojawienie się u chorego duszności. W pewnej chwili sytuacja się zmienia i zamiast pięciu litrów krwi chore serce pompuje jej cztery, trzy, a nawet półtora litra. W tkankach zaczyna brakować tlenu, a zalegają w nich metabolity. Sprawność mięśnia sercowego gwałtownie spada.

Profesor Gąsior: – Kiedy choruje serce jako pompa tłocząca krew, chorują też wszystkie narządy, które dostają za mało tlenu. Bez podjęcia leczenia dochodzi w nich do nieodwracalnych zmian.