Badania nad przeciwzapalną reakcją organizmu

"To pierwsze naukowe potwierdzenie istnienia w mózgu ośrodka sterującego reakcjami immunologicznymi, który przez nerw błędny reguluje przebieg odpowiedzi zapalnej. Odkrycie otwiera nowe możliwości terapii wielu chorób, od autoagresji po wstrząs cytokinowy" - stwierdza na platformie X dr Paweł Grzesiowski, prezes Fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń.

Jak informuje "Nature", ośrodek sterujący reakcjami immunologicznymi wykryto w pniu mózgu, łączącym mózg z rdzeniem kręgowym. Znajdują się nim ważne ośrodki modulujące układy krążenia i oddychania. Podejrzewano, że jest też fragment wpływający na układ immunologiczny, nie było jednak wiadomo, jaki jest tego mechanizm.

Amerykańscy badacze wykazali, że w pniu mózgu są komórki nerwowe sterujące delikatną równowagą między zbyt słabą i zbyt mocną reakcją odpornościową. Od siły tej reakcji zależy, jak skutecznie organizm zwalcza infekcję. Gdy jest ona zbyt słaba, zakażenie się nasila. Jeśli jednak jest ona nadmierna, może wtedy się rozwinąć choroba autoimmunologiczna. Polega ona na tym, że komórki odpornościowe zaczynają zwalczać własne tkanki, a nie zarazki.

Jak wykazały badania na zwierzętach, sygnały z mózgu przekazywane są do nerwu błędnego, będącego nerwem czaszkowym, który nie przechodzi przez rdzeń kręgowy. Uruchamia on przywspółczulny system nerwowy i wpływa na wiele procesów w organizmie, głównie na pracę mięśnia sercowego oraz układu pokarmowego, ale również na reakcje odpornościowe. Nie było jednak wiadomo, w jaki sposób wysyłane są sygnały z mózgu.

Zbadał to neuroimmunolog dr Hao Jin z Narodowego Instytutu Alergii i Chorób Infekcyjnych w Bethesda w stanie Maryland. Badacz wykorzystał do eksperymentów myszy, którym wstrzykiwano komponent bakteryjny wywołujący reakcję odpornościową. Gdy wykryto neurony wpływające na równowagę reakcji immunologicznych, testowano, jaki ma on wpływ na system immunologiczny. Odpowiednią substancją blokowano ich działania, co skutkowało niekontrolowaną jego reakcję, objawiającą się trzykrotnym wzrostem molekuł zapalnych. Takiej reakcji nie było u tych gryzoni, u których neurony nie były blokowane.

Współautor tych badań neurobiolog dr Charles Zuker z Columbia University w Nowym Jorku twierdzi, że odkrycie to pomoże ustalić przyczyny wielu zaburzeń immunologicznych. W tym również tzw. long Covid, występującego u niektórych osób przez wiele miesięcy, a nawet lat po ostrym zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.

Specjalista uważa też, że odpowiednimi terapiami celowanymi wpływający na nerw błędny będzie można leczyć stwardnienie rozsiane oraz reumatoidalne zapalenie stawów. Polegałoby to na modyfikowaniu aktywności specyficznych neuronów przekazujących sygnały do systemu immunologiczne.

Dr Stephen Liberles z Harvard Medical School w Bostonie zwraca jednak uwagę, że mózg może jeszcze na inne sposoby przekazywać sygnały wpływające na układ odpornościowy. Jednak nie wszystko jeszcze - zaznacza - udało się ustalić. Nie znamy wciąż wszystkich interakcji między mózgiem i systemem immunologicznym.

Zbigniew Wojtasiński