Inwazja, czyli kto jest obcy

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) za sprawą mediów ta roślina z rodziny selerowatych jest chyba najbardziej znanym przykładem gatunku inwazyjnego. Jest dużą (do 450 cm wysokości) wieloletnią rośliną zieloną, która szybko opanowuje nowe obszary i jest trudna do wytrzebienia (duża ekspansywność i witalność). Sprowadzona do Polski z ZSRR w latach 50-tych jako roślina paszowa do produkcji przemysłowej. Szybko wymknęła się z kontrolowanych upraw i obecnie spotykana jest na całym niżu Polski. Barszcz nie tylko wypiera i konkuruje z niektórymi gatunkami roślin rodzimych, ale także ma działanie toksyczne i alergizujące. W upalne dni przy wysokiej wilgotności powietrza dotkniecie łodygi czy liści grozi silnymi reakcjami miejscowymi (zapalenie skóry, powstawanie pęcherzy na skórze które długo się goją). Z uwagi na te właściwości zwierzęta unikają zjadania barszczu, a mechaniczna walka z nim jest utrudniona.

Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica) – przypominająca krzew roślina z rodziny rdestowatych, podobnie jak inne spokrewnione gatunki azjatyckie, stanowi duże zagrożenie dla rodzimej flory. Dorasta do 300 cm wysokości i toleruje każdy rodzaj gleby – stąd też błyskawicznie opanowuje nie tylko nieużytki, ale także np. skraje lasów, czy brzegi wód. Tworzy trudny do przebycia zielony szpaler, zmienia skład flory na opanowanych terenach (m in. przez zacienianie). Ponadto znacznie ogranicza widoczność wzdłuż ciągów komunikacyjnych (drogi, linie kolejowe). Jego zwalczanie jest trudne, ze względu na jego żywotność i duże zdolności regeneracyjne. Dodatkowo jego nasiona (ale także drobne fragmenty roślin z których może się rozwinąć) są łatwo roznoszone przez wodę, co pozwala na kolonizowanie nowych obszarów. W Europie pojawił się w 1825 roku i od tamtej pory samorzutnie rozprzestrzenia się w środowisku.

Robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia) nazywana inaczej grochodrzewem akacjowatym lub popularnie (lecz nieprawidłowo) akacją, jest drzewem z rodziny bobowatych. Do Europy sprowadzona z Ameryki Północnej już w 1601 roku jako drzewo ozdobne (stąd jest popularna np. w parkach); jest też rośliną miododajną. Z uwagi na niewielkie wymagania glebowe szybko wymknęła się ze sztucznych zbiorowisk i opanowałam in. część lasów – gdzie stanowi poważne zagrożenie dla gatunków rodzimych. Robinia nie tylko wysusza głębsze warstwy gleby, ale też wzbogaca w azot warstwę powierzchniowa, w konsekwencji doprowadza do szybkiego wzrostu roślin azotolubnych (np. pokrzywa zwyczajna). W efekcie znacznych zmian środowiskowych do których doprowadza zmienia się skład gatunkowy flory na danym siedlisku. Mimo, że jest gatunkiem pożądanym w parkach, to w lasach a zwłaszcza na terenach chronionych powinna być bezwzględnie zwalczana.

Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) rośliną z rodziny astrowatych, sprowadzona do Europy ze wschodniej części Ameryki Północnej. Uprawiana jako roślina ozdobna , szybko okazała się gatunkiem inwazyjnym, który opanowuje coraz to nowe tereny. Obecnie spotykana niemal na całym obszarze Polski, zasiedla rozmaite siedliska naturalne i synantropijne (m in. obrzeża lasów, nasypy kolejowe, wilgotne łąki). Jest gatunkiem, który doskonale się aklimatyzuje i szybko opanowuje nowe tereny, często wypierając rodzime gatunki. Z tego powodu powinna być bezwzględnie zwalczana na terenach podlegających ochronie.

Czeremcha amerykańska (Padus serotina) to gatunek drzewa z rodziny różowatych sprowadzony do Europy w 1629 roku z Ameryki Północnej. Do polski dotarła w 1813 roku sprowadzona przez leśników, miała wzbogacić gatunkowo warstwę podszytu w lasach. Szybko okazało się, że jest to gatunek inwazyjny, który samorzutnie rozprzestrzenił się w wielu lasach. Z uwagi na mniejsze wymagania glebowe wypiera z lasów m in. rodzimą czeremchę zwyczajną. Powinna być usuwana z terenów chronionych, co nie wyklucza jej uprawy w parkach jako rośliny ozdobnej.