Wiara i mędrca szkiełko

Profesor Charles Townes jest laureatem Nagrody Nobla z 1964 roku za odkrycia w dziedzinie fizyki kwantowej. Wynoszącą ponad 1,5 mln dolarów nagrodę Templetona odebrał z rąk księcia Edynburga na prywatnym przyjęciu w Pałacu Buckingham w Londynie.

Większa od Nobla

Nagrodę ustanowił w 1972 roku finansista i filantrop sir John Templeton. Jest przyznawana corocznie dla uhonorowania tych, którzy pogłębiają wiedzę w dziedzinie wartości duchowych. To także najbardziej znana w świecie nagroda religijna, a zarazem największa indywidualna nagroda pieniężna. Sir Templeton chciał, aby przewyższała ona Nagrodę Nobla dla podkreślenia faktu, iż odkrywanie spraw ducha ma większą wartość niż osiągnięcia, za które otrzymuje się noblowski medal.

Pierwszą laureatką nagrody Templetona w 1973 roku była Matka Teresa z Kalkuty. Wyróżnieni nią zostali również m.in. Aleksander Sołżenicyn oraz Billy Graham. W roku ubiegłym nagrodę Templetona otrzymał matematyk George F.R. Ellis, profesor Uniwersytetu w Cape Town zajmujący się kosmologią. W 2003 roku nagrodę otrzymał Holmes Rolston III, profesor Uniwersytetu w Kolorado, uważany za ojca "etyki środowiska naturalnego".

Mikrofale i kompakty

Wynalazca masera i lasera urodził się w 1915 roku w Greenville w Północnej Karolinie. Wychował się w religijnej rodzinie baptystów. W domu szanowano Biblię i dbano o jej zrozumienie. Fizyką zainteresował się na początku studiów. Zauroczyło go "piękno jej logicznej struktury".

W czasie II wojny światowej pracował w Laboratorium Bella nad zastosowaniem technik radarowych do celów wojskowych. Po wojnie, kontynuując badania dla celów pokojowych, zajął się zastosowaniem mikrofal w spektroskopii. Słusznie przewidywał, że metody spektroskopowe będą potężnym nowym narzędziem w badaniach struktury atomów i cząsteczek. Prace te doprowadziły go w 1951 roku do odkrycia masera (skrót od microwave amplification by stimulated emision of radiation, co można przetłumaczyć „wzmocnienie mikrofal na drodze wymuszonej emisji promieniowania”). Trzy lata później zbudował urządzenie, za pomocą którego udało się wytworzyć, a potem wzmocnić, promieniowanie mikrofalowe.

W 1958 roku Townes wraz ze Schavlowem wykazali teoretycznie, że idea masera może być stosowana nie tylko dla promieniowania w zakresie mikrofal, ale również w zakresie podczerwieni i światła widzialnego. Rozważania te były podstawą do zbudowania analogów maserów wykorzystujących inne zakresy promieniowania elektromagnetycznego. Tak właśnie narodził się laser (skrót od light amplification by stimulated emision of radiation – wzmocnienie światła poprzez wymuszoną emisję promieniowania).

Zastosowanie odkryć Townesa jest dziś ogromne. Techniki laserowe wykorzystywane są między innymi w okulistyce do precyzyjnych operacji głęboko położonych tkanek oka, a także do usuwania nowotworów skóry, do przyspieszania gojenia ran, leczenia urazów stawów. Prawie każdy z nas używa lasera, słuchając muzyki z płyt kompaktowych, oglądając filmy na DVD lub korzystając z programów komputerowych nagranych na płytach CD.

Nauka bliska religii

Charles Townes wspomina, że już jako student był krytykowany za religijny światopogląd i próby pogodzenia go z poglądami reprezentowanymi przez nauki ścisłe. Punktem przełomowym okazało się opublikowanie w czasopiśmie „Think” artykułu „The Convergence of Science and Religion” (Zbieżność między naukami ścisłymi i religią), co było początkiem współczesnego dialogu pomiędzy nauką a teologią. Swe tezy opierał na doświadczeniach zdobytych podczas badań nad fizyką kwantową.

Townes uważany był wtedy za nonkonformistę, a jego poglądy za bardzo skrajne. Mimo to powtarzał: "różnice między naukami przyrodniczymi a religią są w większości przypadków sztuczne, a dziedziny te są bardzo sobie bliskie, jeśli popatrzymy na to, co w nich najistotniejsze".

Gość Niedzielny 20/2005