Leki wpływają na wyniki badań

'"Współczesna medycyna laboratoryjna nie jest już lekceważąco określana, jako dziedzina 'pomocnicza', a badania, jako 'dodatkowe'" - mówiła mgr Hanna Hausner z Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych. Dodała, że "w wielu przypadkach uzyskane wyniki mają decydujące znaczenie".

Hausner przypomniała, że medycyna laboratoryjna podzieliła się na kilkanaście podspecjalności, na przykład na: hematologię laboratoryjną, toksykologię czy wirusologię. "Większość badań odbywa się automatycznie, przy użyciu skomplikowanej aparatury, a objętość badanej próbki bywa liczona w mikrolitrach" - mówiła.

"Leki mogą wzajemnie wpływać na swoje działanie, nic więc dziwnego, że niekiedy zmieniają także wyniki badań laboratoryjnych" - zaznaczyła dr Monika Jabłonowska z Centralnego Laboratorium Analitycznego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie.

Według dr Jabłonowskiej, samo działanie farmakologiczne, zarówno pożądane, jak i niepożądane, wpływa np. na zawartość we krwi sodu czy potasu - przykładem mogą być leki moczopędne. Niektóre leki hamują wytwarzanie krwinek, inne zaburzają działanie wątroby. "Ekstremalnym przykładem był samobójca u którego pod wpływem ogromnej dawki paracetamolu, stężenie enzymów wątrobowych przekroczyło normę około stu razy. Leki takie jak aspiryna mogą obniżać krzepliwość krwi, co wpływa na odpowiednie testy" - powiedziała.

Niektóre leki działają też fizykochemicznie - zakłócają stosowane w diagnostyce reakcje chemiczne, oddziaływają z materiałem biologicznym lub odczynnikiem. "Przykładem może być wydalany z moczem kwas askorbinowy, czyli zwykła witamina C, która zmienia wyniki wielu badań" - powiedziała dr Jabłonowska.

Producenci starają się zapobiegać takim sytuacjom, na przykład dodając do odczynników enzym rozkładający kwas askorbinowy. Publikują też wykazy leków wraz z poprawkami, jakie trzeba przyjąć badając próbki.

Niektóre zmiany łatwo dostrzec samemu. Cymetydyna i prometazyna zmieniają barwę moczu na zieloną, amitryptylina - na niebieskawą, daunorubicyna - na czerwoną ryfampicyna na pomarańczowo, a preparaty żelaza - na czarno.

Dr Jabłońska podkreśliła, że alkohol zdecydowanie wpływa na wyniki badań. "W wielu wypadkach okazywało się, że dodatni wynik testu wykrywającego wirusa HIV czy wirusowe zapalenie wątroby był fałszywym alarmem, spowodowanym przez skutki niedawnego wesela. Co prawda, wynik w takich wypadkach był słabo dodatni, ale i tak trzeba było wykonać powtórne badanie kontrolne, co dla pacjenta oznaczało duży stres. Dlatego nie warto robić badań dzień po hucznej imprezie" - mówiła specjalistka.

Właściwie wykonane i zinterpretowane badanie, to cenna pomoc dla lekarza i pacjenta. Niestety, nawet kilkadziesiąt procent wyników badań pozostaje nieodebranych. Aby wynik był w pełni wiarygodny, powinien wymieniać również nazwisko odpowiedzialnego specjalisty oraz zastosowaną metodę i markę użytej aparatury - dodała dr Jabłonowska.