DNA ujawnia tajemnice ofiar Wezuwiusza

Jak przypominają autorzy nowej publikacji, która ukazała się w piśmie "Current Biology", w 79 roku n.e. nastąpiła jedna z najpotężniejszych erupcji Wezuwiusza, która pogrzebała rzymskie miasto Pompeje pod grubą warstwą drobnych kamieni i popiołu - materiału znanego jako lapille.

Wielu mieszkańców Pompejów zginęło, gdy ich domy zawaliły się pod ciężarem lapilli spadających z wysokości wielu kilometrów nad ziemią. Ci, którzy przeżyli początkową fazę erupcji, ostatecznie padli ofiarą niebezpiecznych lawin piroklastycznych. Ten szybko poruszający się strumień gorących gazów i materiałów wulkanicznych natychmiast otoczył ich ciała twardą warstwą popiołu, skutecznie je konserwując - zachowując nawet ich rysy.

Badacze wyjaśniają, że od XIX wieku wykonywano odlewy, wprowadzając gips w puste przestrzenie, które wewnątrz tych "mumii" pozostały po rozłożonych z czasem ciałach.

Teraz naukowcy wydobyli DNA z mocno pofragmentowanych szczątków szkieletowych osadzonych w 14 z 86 słynnych poddawanych renowacji odlewów. Analiza umożliwiła dokładne ustalenie powiązań genetycznych, określenie płci i pochodzenia ofiar.

Nowe ustalenia w dużej mierze przeczą wcześniejszym założeniom opartym wyłącznie na wyglądzie fizycznym i pozycjach odlewów.

"Badanie to pokazuje, jak analiza genetyczna może znacząco wzbogacić opowieści konstruowane na podstawie danych archeologicznych" - mówi prof. David Caramelli z Uniwersytetu Florenckiego.

"Nasze wyniki podważają utrwalone przekonania, takie jak skojarzenie biżuterii z kobiecością czy interpretacja bliskości fizycznej jako dowodu na pokrewieństwo. Dowody genetyczne wprowadzają warstwę złożoności do prostych narracji o pokrewieństwie. Na przykład w Domu Złotej Bransoletki, jedynym miejscu, z którego posiadamy informacje genetyczne od kilku osób, cztery osoby tradycyjnie uważane za dwoje rodziców i ich dzieci w rzeczywistości nie mają ze sobą więzów genetycznych" - dodaje.

Na przykład dorosła osoba ze złotą bransoletką na ręce i trzymane przez nią dziecko uznawani byli za matkę z potomstwem, tymczasem między nimi nie ma żadnego pokrewieństwa, a dorosła osoba to mężczyzna.

Jedna z dwójki innych osób uznawanych dotąd za siostry lub matkę z córką okazała się być mężczyzną.

Dane genetyczne dostarczyły również informacji o pochodzeniu pompejańczyków. Analiza wskazała, że w dużej mierze pochodzili oni od niedawnych imigrantów ze wschodniego regionu Morza Śródziemnego, co podkreśla kosmopolityczny charakter Imperium Rzymskiego.

"Nasze odkrycia mają istotne znaczenie dla interpretacji danych archeologicznych i zrozumienia starożytnych społeczeństw" - mówi Alissa Mittnik z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka.

"Podkreślają one znaczenie integrowania danych genetycznych z informacjami archeologicznymi i historycznymi, co pozwala uniknąć błędnych interpretacji opartych na współczesnych założeniach. Badanie to uwydatnia również różnorodność i kosmopolityczny charakter populacji Pompejów, odzwierciedlając szersze wzorce mobilności i wymiany kulturowej, jakie panowały w Imperium Rzymskim" - dodaje ekspertka.

Naukowcy nie wykluczają również, że eksperci, którzy odtwarzali dawne sceny, zmienili na różne sposoby ułożenie odlewów, co mogło wpłynąć na interpretację ich relacji.

"Połączenie danych genetycznych z innymi metodami bioarcheologicznymi daje nam szansę na lepsze zrozumienie życia i zwyczajów ofiar erupcji Wezuwiusza" - podkreśla prof. Caramelli.(PAP)

Marek Matacz

mat/ agt/