Fizyczna obecność pieniędzy nie tylko wpływa na wydatki, ale powoduje powstanie silnego odczucia posiadania. To wynik badania przeprowadzonego w dwóch różnych kulturach i okresach.
Posługiwanie się gotówką nie tylko wpływa na to, ile się wydaje, ale także wzmacnia głębokie poczucie własności, którego płatności cyfrowe nie są w stanie odtworzyć - wskazuje badanie przeprowadzone na University of Surrey (Wielka Brytania). Sugeruje ono, że utrzymanie gotówki może być kluczowe dla zachowania umiaru w wydatkach.
"Namacalna natura gotówki - jej zapach, dotyk i akt liczenia - tworzy emocjonalne połączenie, którego brakuje płatnościom cyfrowym. Kiedy posługujemy się z gotówką, nie tylko wydajemy pieniądze. Rozstajemy się też z częścią siebie" - podkreśla prof. Jashim Khan, autor pracy opublikowanej w piśmie "Qualitative Market Research".
Jego zespół przeprowadził badania w dwóch różnych kulturach i w różnych okresach - w Nowej Zelandii, w 2013 roku oraz w Chinach, w roku 2023. W ankietach naukowcy zebrali bogate, szczegółowe dane na temat związanych z gotówką i bezgotówkowymi metodami płatności doświadczeń konsumentów. Uczestników poproszono m.in. o opisanie swoich odczuć i zachowań związanych z używaniem różnych form płatności.
Badania wykazały po pierwsze, że gotówka zwiększa świadomość wydatków, podczas gdy karty i aplikacje często prowadzą do oderwania od poczucia wartości wydawanych pieniędzy. Na przykład w Chinach 50 proc. wszystkich transakcji odbywa się za pośrednictwem płatności w aplikacjach i uczestnicy badania wykazywali osłabione poczucie kontroli nad swoimi finansami. Jeden z uczestników zauważył: "Cyfrowe pieniądze nie sprawiają wrażenia, jakby wydawało się własne zasoby; nie ma poczucia posiadania pieniędzy. Gotówka to co innego - zawsze czujesz, że ilość twoich pieniędzy się zmniejsza, gdy je wydajesz". To odczucie pojawiło się u badanych z obu krajów, podkreślając emocjonalny ciężar, jaki niesie ze sobą gotówka w porównaniu z jej cyfrowymi odpowiednikami.
Ankiety wykazały również, że choć ludzie są zadowoleni i mają poczucie bezpieczeństwa korzystając z aplikacji płatniczych, to zmagają się z poczuciem straty podczas rozstawania się z gotówką. Reakcje emocjonalne pojawiające się w odpowiedzi na transakcje gotówkowe obejmują smutek i poczucie winy, co odzwierciedla głębsze psychologiczne powiązanie z fizycznym pieniądzem. Z kolei łatwość płatności cyfrowych często prowadzi do bezmyślnego wydawania pieniędzy, ponieważ namacalna natura gotówki zostaje zastąpiona abstrakcyjnymi liczbami na ekranie.
"Nasze badania pokazują, że gotówka to nie tylko pieniądze - to sposób na utrzymanie więzi z zasobami, które wydajemy. Trzymanie gotówki w rękach przypomina nam o jej wartości, o czym w przypadku płatności cyfrowych łatwo jest zapomnieć. W miarę gdy coraz częściej korzystamy z metod bezgotówkowych, warto pamiętać o lekcjach, jakie daje gotówka w zakresie mądrego wydawania pieniędzy" - mówi prof. Khan.
"Nie twierdzimy, że gotówka jest przestarzała. Wręcz przeciwnie, ponownie zastanawiamy się nad tym, jak postrzegamy pieniądze i zarządzamy nimi w zmieniającym się świecie. Przejście do społeczeństwa bezgotówkowego oznacza, że musimy zrozumieć, jak różne metody płatności wpływają na nas nie tylko finansowo, ale i emocjonalnie. Ta wiedza może pomóc nam podejmować lepsze decyzje finansowe w świecie, w którym pieniądze często wydają się niewidzialne" - podkreśla ekspert.
Marek Matacz
Nowe odkrycie może zrewolucjonizować przemysł oparty na chemii organicznej, w tym produkcję leków.
Analiza danych wykazła, że w dotychczasowym opisie coś jest nie tak.
Podczas mistrzostw świata 2026 piłkarze będą narażeni na ekstremalny stres cieplny
Pingwiny maskowe zasypiają tysiące razy dziennie na 4 sekundy. Czemu?
Ryby stanowią potencjalne zagrożenie dla jesiotra ostronosego.
Amerykański rząd zadecydował w czwartek, że populacja niedźwiedzi grizli nie jest już zagrożona.