Lachy znad Mlecznej

Wodolubni osadnicy

Kim byli owi pierwsi mieszkań­cy dzisiejszego Radomia? No, może jeszcze nie Radomia, choć legenda „O srebrnopiórym orle i radomskim grodzie” opowiada, że miał tu trafić niesiony głodem młodzieniec. Przybył do zaklętej wioski. Drzewa, krzewy, rzeka. Oczarowany pięknem tego miejsca, miał powie­dzieć: „Rad dom bym tutaj zbudo­wał”. Te słowa ponoć odczarowały wioskę, a na jej miejscu zbudowano gród, nadając mu nazwę Radom. Tyle legenda.

Archeologiczne badania tego miejsca związane z badaniem zna­lezisk pochodzących z okresu wcze­śniejszego niż powstanie grodziska nad Mleczną pozwalają na mówie­nie o osadnictwie Słowian.

– Na kę­pach, na mokradłach powstawały skupiska dwóch, trzech zagród. Oni lubili, jak im było mokro – uśmie­cha się kierownik prac wykopali­skowych. – Większość takich osad sprzed X w. skupia się w dużych dolinach rzek. Te kępy, jak my to mówimy, były to jednodworcze zagrody. Ludzie eksploatowali jakiś niewielki areał ziemi. To wszystko było płynne. Nie wiadomo, gdzie się jedna wieś zaczynała, a gdzie druga. Prowadzili półosiadły tryb życia związany z gospodarką wypaleniskową. Gdy pole wyjałowiło się, karczowali nowy kawałek lasu. Jeśli trzeba było przenieść dom czy bu­dować nowy, robiono to. Taki dom zrębowy doświadczony cieśla sta­wiał w przeciągu dnia – wyjaśnia pan Marcin.

Nasi słowiańscy przodkowie

Nestor z Kiowa, ruski kroni­karz z XII w., w swym dziele „Po­wieść minionych lat” zapisał jedno z wczesnych, choć nie najstarszych świadectw obecności Słowian na terenie obecnej Polski: „Gdy bowiem Wołosi naszli na Słowian naddunajskich i osiadłszy pośród nich ciemiężyli ich, to Słowianie ci przyszedłszy, siedli nad Wisłą i przezwali się Lachami, a od tych Lachów przezwali się jedni Polanami, drudzy Lachowie Lutyczami, inni Mazowszanami, inni - Pomo­rzanami". Nazwa „Lachy” to prze­cież do dziś potoczne określenie Polaków przez Ukraińców, Biało­rusinów i Rosjan.

Ale Słowianie to zagadnienie morze albo i ocean. Bada go i hi­storia, i archeologia, i genetyka, i cała gama innych dziedzin nauki. W jej świetle trudno jednoznacznie odpowiedzieć, kim byli osadnicy znad Mlecznej sprzed dwunastu czy trzynastu wieków.