Zdrowie przy świątecznym stole

Jak wynika z danych zebranych przez Ministerstwo Zdrowia, w Polsce około 40 proc. mężczyzn ma nadwagę, której występowanie podnosi ryzyko zachorowania na choroby uro-onkologiczne. Nowotwory urologiczne - gruczołu krokowego, nerki oraz pęcherza moczowego - stanowią aż 1/3 wszystkich nowotworów diagnozowanych w populacji mężczyzn na świecie, a w Polsce w okresie 2006 -2011 zapadło na nie aż 51 tys. mężczyzn. Dbałość o zdrową dietę może w znacznym stopniu ograniczyć to ryzyko.

Tradycyjne polskie święta nieodzownie kojarzą się z zastawionym stołem. "Święta Bożego Narodzenia to dla naszego organizmu czas niezwykle trudny. W ciągu dnia nie spożywamy zazwyczaj wymaganych pięciu porcji warzyw i owoców, wypijamy za mało wody. Dodatkowo zaniedbujemy wysiłek fizyczny, który pomógłby w spaleniu nadmiernej ilości spożytych kalorii. Warto zaprosić rodzinę na spacer i zadbać by świąteczne posiłki były bogate w antyoksydanty, które chronią organizm przed rozwojem nowotworów. Okres świąteczno-noworoczny to także znakomity czas, aby pomyśleć o zaprzestaniu palenia tytoniu, które jest jednym z głównych czynników sprzyjających rozwojowi raka nerki i pęcherza moczowego" - powiedziała dr Iwona Skoneczna, onkolog z Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Zwyczajowo w Wigilię podajemy aż 12 potraw, których spożycie stanowi wyzwanie dla organizmu. "Aby święta były zdrowe warto odchudzić podawane dania ograniczając chociażby ilość tłuszczu, soli i cukru. Karpia niekoniecznie trzeba smażyć - można przygotować go na parze lub upiec w folii. Jeśli już smażymy, szczególnie polecany jest odporny na wysokie temperatury olej ryżowy, który zawiera zdrowe kwasy tłuszczowe i przeciwutleniacze, a także jest słabo wchłaniany przez potrawy. Dzięki wyjątkowym składnikom - grzybom, suszonym owocom, rybom - dania nadal będą aromatyczne, ale mniej obciążające układ trawienny. W okresie świątecznym warto na nowo odkryć tradycyjną polską kaszę, a biały cukier zastąpić zdrowszym miodem" - mówił Maciej Szaciłło, artysta plastyk i kucharz z zamiłowania.

Ciekawą alternatywą dla cukru mogą być także mający niski indeks glikemiczny słodki sok z agawy, brunatny cukier trzcinowy, syrop słodowy z brązowego ryżu, czy bardziej swojski zagęszczony sok jabłkowy.

Dla 51 proc. Polaków Boże Narodzenie to przede wszystkim święto rodzinne - spędzanie czasu z najbliższymi, wyjątkowa atmosfera, podtrzymywanie zwyczajów. Jak wynika z badania "Międzypokoleniowe rozmowy Polaków" przeprowadzonego w 2012 roku przez TNS aż 76 proc. przebadanych rozmawia z bliskimi o zdrowiu i jest to najczęściej pojawiający się temat. Najczęściej jednak są to rozmowy o chorobach sezonowych - jedynie dla 14 proc. Polaków tematem rozmowy z rodziną są choroby nowotworowe.

"Rozmowa to najważniejszy aspekt budowania i podtrzymywania relacji. Choć rozmowy o zdrowiu i chorobie nie należą do najłatwiejszych, starajmy się prowadzić je w tonie spokojnej wymiany myśli, doświadczeń i poglądów. Rozmawiając o profilaktyce z mężem, ojcem czy dziadkiem nie pouczajmy i nie starajmy się narzucić im swojego zdania. Uczestnicząc w dialogu jesteśmy bardziej podatni na dyskretne sygnały będące często prośbą o pomoc" - powiedziała dr Mariola Kosowicz, psychoonkolog z Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Jak mądrze rozmawiać na trudne tematy? Eksperci radzą:

1. Nie strasz, nie manipuluj, nie pouczaj - to blokuje rozmówcę, wywołuje gniew i potrzebę obrony.
2. Dokładnie przemyśl, co charakteryzuje osobę, z którą chcesz rozmawiać na trudny temat i zaplanuj treść oraz formę swojej wypowiedzi.
3. Używaj łagodnych i życzliwych słów. Nie bój się mówić o swoich uczuciach towarzyszących tematowi.
4. Uszanuj i zrozum niepokój bliskiego w tematach dotyczących zdrowia. Mów z wyczuciem i konsekwentnie.
5. W rozmowie ważne są nie tylko słowa, ale także przyjazne gesty.