Kolczyki typu Kłyżów

Obrządkiem charakterystycznym dla ludzi tarnobrzeskiej kultury łużyckiej było ciałopalenie. Kremowane szczątki zmarłych wkładano do glinianych popielnic i zakopywano w ziemi.

Dwa największe cmentarzyska z tej epoki, czyli między VII a IV stuleciem przed Chr., przedstawiła w swojej książce dr Katarzyna Trybała-Zawiślak, pracownik Uniwersytetu Rzeszowskiego. Jedno znajdowało się w Kłyżowie, a drugie w Tarnobrzegu-Mokrzyszowie.
Książka, którą autorka zaprezentowała na spotkaniu z czytelnikami w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, jest publikacją archeologiczną, przedstawiającą prahistoryczne obyczaje pogrzebowe społeczności zamieszkujących ziemie nad dolnym Sanem.

– Obydwie nekropolie dostarczyły interesujących materiałów, dzięki którym szczegółowo scharakteryzowano obrządek pogrzebowy. Opracowanie szczątków kostnych przez antropologów pozwoliło również na dokonanie rekonstrukcji struktury populacji grzebiącej swych członków na obydwu omawianych cmentarzyskach – powiedziała dr Katarzyna Trybała-Zawiślak.


Wiadomo już, że do wnętrza urn często wkładano dodatkowe dary – ozdoby, części stroju lub narzędzia, a obok popielnic umieszczano mniejsze naczyńka zwane przystawkami. Na cmentarzyskach znajdowano również narzędzia i ozdoby, jak na przykład żelazne noże, szpile czy kolczyki nazwane przez archeologów „typu Kłyżów”.


Największe cmentarzyska tarnobrzeskiej kultury łużyckiej liczyły po kilkaset pochówków i były użytkowane przez wiele pokoleń. W Kłyżowie naliczono się ich 209, a w Tarnobrzegu-Mokrzyszowie – 173. Oba funkcjonowały od połowy VII do początku V wieku przed Chr.


Chowano osoby w różnym wieku, lecz najwięcej odkrytych szczątków należało do dzieci wieku do 7 lat i młodych kobiet.
Książka „Kłyżów, stan. 2 i Mokrzyszów, stan. 2 – cmentarzyska ciałopalne z wczesnej epoki żelaza” prezentuje wyniki badań przeprowadzonych z wykorzystaniem najnowszych metod analitycznych i uwzględnieniem wyników badań interdyscyplinarnych (datowanie termoluminescencyjne, analiza szlifów ceramicznych), co umożliwiło pełniejszą charakterystykę zwyczajów pogrzebowych stosowanych przez społeczności tarnobrzeskiej kultury łużyckiej.


– Autorka poddała także szczegółowej analizie źródła archeologiczne z okresu między VII a IV stuleciem przed Chr. W tym kontekście prezentowana monografia może być potraktowana jako istotne uzupełnienie dotychczasowych studiów z zakresu tzw. archeologii funeralnej – podkreśliła dyrektor MR w Stalowej Woli Lucyna Mizera.


Publikację dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i każdy obecny na spotkaniu w muzeum, jeżeli tylko był tą pozycją zainteresowany, otrzymał ją w prezencie. Prezentacji książki towarzyszyła wystawa archeologiczna Moniki Kuraś pt. „Myśliwi, rolnicy i pasterze epoki kamienia”.