Liczba Pi obchodzi swoje święto

Pi - zwana też ludolfiną - jest jedną z pierwszych odkrytych przez człowieka liczb niewymiernych. Oznacza stosunek długości obwodu koła do długości jego średnicy. Jest też pierwszą literą greckiego słowa "perimetron", oznaczającego obwód. Datę 14 marca na Dzień Liczby Pi wybrano nieprzypadkowo - w Stanach Zjednoczonych zapisuje się ją jako 3.14, tak jak przybliżoną wartość ludolfiny.

Jako pierwszy wartość liczby Pi, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku obliczył najprawdopodobniej Archimedes w III w. p.n.e. Jednak odkryli ją ci, którzy wymyślili koło, czyli Sumerowie. Informacje o Pi znajdują się też w Piśmie Świętym, bo liczba ta pojawia się przy okazji budowy świątyni Salomona. Pi badali również Egipcjanie, którzy podawali, że jest to 16/9 podniesione do kwadratu, co było już dosyć dokładnym przybliżeniem tej liczby.

Na początku XVII w. niemiecki matematyk Ludolph van Ceulen, podał jej rozwinięcie z dokładnością do 35 miejsc po przecinku. Po śmierci uczonego liczbę Pi wyryto na jego nagrobku i właśnie dzięki niemu liczba Pi bywa nazywana "ludolfiną". Pod koniec XIX wieku brytyjski matematyk amator William Shanks obliczył wartość liczby Pi z dokładnością do 707 miejsc po przecinku. Ponieważ obliczenia prowadził ręcznie, osiągnięcie to zajęło mu 15 lat.

Współcześni pasjonaci matematyki mają ułatwione zadanie. W styczniu 2010 r. francuski informatyk Fabrice Bellard ogłosił, że obliczył liczbę Pi do prawie 2,7 bilionów miejsc po przecinku. Rekordowych obliczeń dokonał na domowym komputerze. Poprzedni rekord - należący do Japończyka Daisuke Takahashi z Uniwersytetu Sukuba - pobił o około 123 miliardy miejsc po przecinku.

Pi to jedyna liczba, która ma swoje święto. Po raz pierwszy Dzień Liczby Pi obchodzono w 1988 roku w San Francisco. Do dziś w Stanach Zjednoczonych cieszy się ono dużą popularnością. Z tej okazji pieczone są tam okrągłe placki ("pie" wymawia się podobnie do "pi") i dyskutuje się o dziwnych właściwościach liczby Pi.

Po raz kolejny naukowe atrakcje z okazji Dnia Liczby Pi zorganizowały wybrane polskie uczelnie. Po raz szósty obchody święta liczby Pi organizują: Instytut Matematyki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Studenckie Koło Naukowe Rozmaitości. W programie wydarzenia znalazły się m.in. wykład popularnonaukowy dr hab. Halszki Tutaj-Gasińskiej pt. "Kampania napoleońska a matematyka", referat członków SKN Rozmaitości pt. "Liczba Pi na przestrzeni wieków", rozstrzygnięcie konkursu "Portret Liczby Pi". Zajęcia odbędą się 14 marca w auli budynku G Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach przy ul. Świętokrzyskiej 15.

Obchody Dnia Liczby Pi organizuje też Politechnika Krakowska. W budynku Wydziału Fizyki, Matematyki i Informatyki przy ul. Podchorążych 1 w Sali F003 bity będzie rekord rozwinięcia liczby Pi. Zgłoszone wcześniej osoby będą podawały rozwinięcie liczby Pi z pamięci.

Atrakcje z okazji "Święta liczby Pi" 15 i 16 marca będą czekały na gości Centrum Hewelianum w Gdańsku. Odwiedzający placówkę poznają sposoby na samodzielne wyznaczanie wartości liczby Pi przy użyciu sznurka lub... patyczków. Pamiątką z udziału w wydarzeniu będzie odcisk liczby Pi czy specjalny Pi-shirt - koszulka ozdobiona motywem graficznym z liczbą Pi, wykonanym techniką sitodruku. Na uzdolnionych manualnie czekają warsztaty z tworzenia Pi-biżuterii lub specjalna Pi-kolorowanka sporządzona na 10 metrowym arkuszu papieru. Z kolei utalentowani muzycznie będą mogli zagrać liczbę Pi na specjalnym instrumencie wykonanym z rurek.

Z okazji święta liczby Pi na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach organizowany jest ósmy festiwal nauk ścisłych i przyrodniczych. Uczestnicy będą mogli skorzystać m.in. z zagadek logicznych, pokazów chemicznych, wykładów poświęconych m.in.: akceleratorom i detektorom wykorzystywanym we współczesnej fizyce, odmiennym stanom materii, a nawet temu czy lepiej urodzić się bogatym, czy mieć w życiu szczęście. Szczegółowy program jest dostępny na stronie: http://swietopi.pl/harmonogram.php