Dalej niż myśleliśmy

Prace wykopaliskowe prowadzone są od tygodnia na stanowisku archeologicznym pod Supraślem, niedaleko Białegostoku. Do tej pory odkryto tam m.in. fragmenty ceramiki, ludzkie kości i kamienne narzędzia, np. toporek czy prostownicę do strzał.

Badania prowadzą archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. W środę pokazali dziennikarzom stanowisko archeologiczne. Trwające badania to kontynuacja sondażowych prac z ubiegłego roku - poinformował Dariusz Manasterski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Mówił, że już wtedy odkryto pierwsze znaleziska dotyczące prehistorycznej kultury tzw. pucharów dzwonowatych, a tegoroczne badania - jak dodał - potwierdziły, że nie było to znalezisko jednostkowe. "To dość sensacyjne odkrycie" - ocenił Manasterski.

Pojawienie się kultury pucharów dzwonowatych datowane jest na 4-5 tys. lat temu. Wykształciła się ona w Europie Zachodniej, na Półwyspie Iberyjskim, a jej nazwa kultury związana jest z wyrabianiem charakterystycznych naczyń w kształcie odwróconego dzwonu.

Z czasem kultura ta zaczęła się rozprzestrzeniać w kierunku wschodnim, ale dotarła też na tereny dzisiejszej północnej Afryki, Wysp Brytyjskich, a także przez Czechy, m.in. do południowej Polski. Znane są - jak powiedział Manasterski - znaleziska na Śląsku i w Małopolsce.

"Do tej pory uważano, że w Polsce ta kultura dalej nie dotarła" - powiedział archeolog. Dlatego - jak dodał - tym bardziej zaskakujące jest odkrycie spod Supraśla. Mówił też, że ludzie z tej kultury przemieszczali się w poszukiwaniu bądź surowców, bądź ważnych szlaków komunikacyjnych. I tak - jego zdaniem - mogło być w tym przypadku. Mówił też, że dolinami rzeki Supraśl można było dojść do dorzecza Niemna, do rzeki Roś, gdzie w tamtych czasach były kopalnie krzemienia.

Odkrycie, zarówno ubiegłoroczne, jak i tegoroczne, dotyczy miejsc o charakterze funeralno-pogrzebowym. Jak mówił Adam Wawrusiewicz z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, obecnie można mówić, że była to tzw. święta góra, na której chowano zmarłych i to - jak dodał - ważnych członków tej społeczności.

Zdaniem archeologów zwłoki zmarłego palono, na koniec rozbijano puchary. Kości, kawałki pucharów oraz narzędzia należące do zmarłego zakopywano w ziemi.

Wawrusiewicz powiedział, że kulturę pucharów dzwonowatych można rozpoznać po ich charakterystycznych zdobieniach. "Prehistoryczne naczynia definiowały ludzi, definiowały przynależność do danej grupy" - dodał.

Na razie nie wiadomo, gdzie ludzie ci mogli się osiedlać. Manasterski powiedział, że trudnością w ustaleniu tego jest to, iż wokół miejsca obrzędowego rozciągają się lasy, gdzie mogły znajdować się osady, a - jak zauważył - takie tereny są trudne do zbadania.

Po zakończeniu prac, które w tym roku mają potrwać jeszcze kilka tygodni, znaleziska mają trafić do Muzeum Podlaskiego.