Badania populacji jaguarów

Jak powiedział PAP prof. Włodzimierz Jędrzejewski z ZBS PAN w Białowieży, pomysł pojawił się w czasie jego pobytu w Wenezueli, w ramach kursu ekologii tropikalnej, prowadzonego dla studentów z obu krajów, a zorganizowanego przez Uniwersytet Jagielloński oraz Instituto Venezolano de Investigaciones Científicas (IVIC) w Caracas, stolicy Wenezueli.

Prof. Jędrzejewski jest specjalistą w zakresie ekologii ssaków drapieżnych. Jego wcześniejsze prace nad genetyką populacji wilka w Europie w powiązaniu z zespołami ofiar, czyli gatunkami zwierząt, na które te drapieżniki polują, wykazały znaczne różnice genetyczne między subpopulacjami wilków na naszym kontynencie. Naukowcy uważają, że decydują o tym różnice środowiskowe, a przede wszystkim to, na co wilki polują: drapieżniki polujące na łosie są genetycznie inne, niż te polujące na jelenie, sarny czy dziki.

"Chcemy podobną hipotezę przetestować na jaguarach w Wenezueli" - wyjaśnił prof. Jędrzejewski. Zamierzenie jest takie, aby sprawdzić, czy zmienność genetyczna populacji jaguarów w Ameryce Południowej jest powiązana z tym, na co polują te dzikie koty.

Projekt prowadzony jest przez Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży oraz IVIC w Caracas. W czasie pilotażowych badań prowadzonych jesienią 2009 r. w trzech regionach Wenezueli starano się zebrać jak najwięcej informacji o jaguarach oraz sprawdzić, jakie jest zróżnicowanie występujących tam gatunków potencjalnych ofiar.

Stosowane były różne metody badawcze, m.in. obserwacje, tropienia oraz filmowanie przy użyciu automatycznych kamer, pracujących również w nocy w podczerwieni. "Pierwsze wyniki pokazują rzeczywiście ogromne bogactwo gatunków a jednocześnie duże zróżnicowanie zespołów potencjalnych ofiar" - powiedział PAP prof. W. Jędrzejewski.

Zwrócił uwagę, że jaguary żyją tam w różnych środowiskach, polują zarówno na mniejsze zwierzęta (np. aguti, pekari, żółwie), jak i na duże (tapiry, bydło hodowlane). "Stwierdziliśmy też dużą zmienność wielkości jaguarów oraz kolorystyki ich futra, co może być zapowiedzią dużej zmienności genetycznej tego gatunku" - dodał naukowiec.

Jeśli uda się uzyskać finansowanie dalszych prac, planowane są 4-letnie badania w całej Wenezueli, może również w północnej Brazylii.

W Wenezueli jaguar jest gatunkiem chronionym, ale - jak zaznacza prof. Jędrzejewski - z rzeczywistą ochroną bywa tam różnie. Dodatkowo, nasila się proces wylesiania i zamiany lasów tropikalnych na uprawy i pastwiska. Dlatego potrzebny jest program ochronny tych największych kotów Ameryki Południowej, w którego przygotowaniu polsko-wenezuelskie badania mogłyby istotnie pomóc. Kolejne wyjazdy badawcze planowane są od lata przyszłego roku.