Geny, dyski, nawozy

Fizyka

Nagrodę z fizyki dostali Francuz Albert Fert i Niemiec Peter Gruenberg za odkrycie zjawiska gigantycznego magnetooporu. Choć brzmi to niezwykle skomplikowanie, trudne do zrozumienia wcale nie jest. Dzięki badaniom tegorocznych laureatów mamy w komputerach tak pojemne i małe twarde dyski.
Rzadko zdarza się, by od odkrycia do jego komercjalizacji minęło tak niewiele czasu. Gigantyczny magnetoopór został odkryty niezależnie przez dwóch tegorocznych noblistów pod koniec lat 80. Pojemność twardych dysków cały czas szybko się powiększa, a równocześnie wcale nie zwiększa się rozmiar tych urządzeń.

Tegoroczni laureaci badali właściwości poprzekładanych na zmianę supercienkich warstw różnych metali. Warstwy żelaza i chromu były naprawdę cieniutkie, bo miały grubość zaledwie kilku atomów. W fizyce badanie ciał supermałych, superszybkich albo supercienkich, zawsze przynosi ciekawe odkrycia. Tak było i tym razem. Gdy fizycy umieścili taką „kanapkę” w zewnętrznym polu magnetycznym, zauważyli gwałtowny wzrost oporu elektrycznego.

Teraz wróćmy do twardych dysków. Składają się one z wirujących tarcz, nad którymi porusza się głowica odczytująca to, co na tarczy jest zapisane. Jak? Dane są „zmagazynowane” w postaci zer i jedynek, czyli obszarów o odmiennym kierunku namagnesowania. Z kolei sam czubek głowicy jest miniaturową „kanapką”, podobną do tej, jakie testowali tegoroczni nobliści.

Różne namagnesowanie powierzchni talerza twardego dysku powoduje, że opór elektryczny głowicy raz rośnie, raz maleje. To jest właśnie zjawisko gigantycznego magnetooporu. Gdy opór jest duży, przez głowicę praktycznie nie płynie prąd, a procesor odczytuje to jako znak, że głowica jest nad obszarem twardego dysku, na którym zapisane jest „1”. Gdy opór elektryczny głowicy maleje, płynie przez nią prąd, a to oznacza, że głowica jest nad obszarem dysku na którym zapisane jest „0”.