Nieznany przodek ssaków

Wspomniane skamieniałości stanowią najstarsze i najliczniejsze triasowe szczątki przodków ssaków w Europie. Z tego samego okresu - czyli sprzed ok. 230 milionów lat - znany jest tylko jeden, zupełnie inny ząb, znaleziony w Niemczech. Zęby podobne do tych, jakie należały do polonodona, pochodzą jedynie z Indii (pięć okazów) i z USA (jeden okaz).

Wyniki analiz skamieniałości przedstawiono w artykule pod tytułem "A new early Late Triassic non-mammaliaform eucynodont from Poland", jaki ukazał się on-line w amerykańskim czasopiśmie "Historical Biology". Autorzy publikacji - Tomasz Sulej, Grzegorz Niedźwiedzki, Mateusz Tałanda, Dawid Dróżdż i Ewa Hara - pracują w Instytucie Paleobiologii PAN, na Uniwersytecie w Uppsali i na Uniwersytecie Warszawskim.

"Cynodonty to przodkowie ssaków. Były to malutkie zwierzątka podobne do dzisiejszej ryjówki. Ich szczątki są bardzo rzadkie i najczęściej zachowują się tylko zęby. Zęby zaawansowanych cynodontów i prassaków znajdowano głównie w młodszych osadach, datowanych na 210-205 milionów lat. Jeden taki ząb znaleziono w Polsce, w Lisowicach" - przypomina jeden z autorów publikacji, dr hab Tomasz Sulej z Instytutu Paleobiologii PAN, kierownik Muzeum Ewolucji.

Szczątki prymitywnych cynodontów znajdowano na całym świecie, a także w Europie - na terenie Niemiec i Rosji, ale pochodziły one z ery paleozoicznej, czyli sprzed ok. 255 milionów lat. Ssaki powstały z cynodontów ok. 200 milionów lat temu.

Pierwsze publikacje na temat skamieniałości sprzed 230 milionów lat z cegielni w Woźnikach pochodzą z 2011 r. i są autorstwa niemal tego samego zespołu naukowców. Opisali wtedy szczątki wyjątkowo rzadkich gadów ssakokształtnych - dicynodontów, płazów tarczogłowych, fitozaurów i pradinozaurów. Przez ostatnie lata w cegielni badacze znaleźli jeszcze szczątki gadów pancernych i szybujących. Wcześniej pojedyncze zęby gadów opisywane były z Woźnik przez niemieckich geologów jeszcze w XIX wieku.

Anna Gumułka