Jedyny we wszechświecie

Prof. Małgorzata Kossut z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN opowiedziała Polskiej Agencji Prasowej o tym, że zakrycie na dłuższy czas ochotnikom oczu bardzo szybko skutkuje tym, że aktywują się u nich te obszary mózgu, które są odpowiedzialne za dotyk (czucie) w opuszkach palców. – Aktywacja następuje już po tygodniu – dodawała prof. Kossut. Inny eksperyment pokazał, że gdy zasłoni się jedno oko, już po dwóch tygodniach można zauważyć, że włókna nerwowe z zamkniętego oka wycofują się, ustępując miejsca neuronom oka sprawnego.

Teorii brak
Umiejętność „przerzucania” ciężaru na sprawną część ciała naukowcy wykorzystują do rehabilitacji osób, które przeszły udar mózgu. Gdy w wyniku udaru jedna kończyna jest mniej sprawna niż druga, tę sprawną unieruchamia się, „odcinając” od pełnienia jakichkolwiek funkcji. Mózg „przerzuca” swoje siły na drugą, mniej sprawną kończynę, a pacjent uczy się, jak radzić sobie z mniej sprawną ręką czy nogą. To jeden z przykładów neurorehabilitacji. Umiejętność adaptacji do zmieniających się warunków zewnętrznych nazywa się neuroplastycznością. Jej mechanizm nie jest jednak znany. Badacze niewiele wiedzą o poznawczych i abstrakcyjnych funkcjach mózgu. Istnieje wiele hipotez, niektóre z nich udało się nawet potwierdzić doświadczalnie. – Dużo wiemy o tzw. wejściu i wyjściu, czyli odpowiednio o układach zmysłowych i ruchowych. Wiemy, jak jest zbudowany mózg i które kawałki funkcjonalnie za co odpowiadają. Nie ma jednak ogólnej teorii na temat działania mózgu – twierdzi prof. Wróbel, neurolog z Polskiej Akademii Nauk.

Jesteśmy ludźmi, bo mówimy
Kiedy zatem taka ogólna teoria może powstać? Raczej nieprędko. Niektórzy eksperci uważają nawet, że nowoczesna nauka nie zna jeszcze narzędzi pozwalających na gruntowną analizę działania mózgu. Te komplikacje nie dotyczą tylko mózgów ludzi. Nasze – co do zasady – działają tak samo jak mózgi zwierzęce. Wśród wielu różnic, dwie są zasadnicze. U ludzi bardzo rozbudowana jest ta część mózgu, która odpowiada za przetwarzania informacji hipotetycznych (kora mózgowa) oraz mocno rozwinął się ośrodek odpowiedzialny za mowę. – Pozwoliło nam to stworzyć kulturę, a więc korzystać z doświadczeń innych pokoleń nie tylko przez przekaz ustny, ale też przez zasoby pisane – tłumaczy prof. Andrzej Wróbel, kierownik Zakładu Neurofizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN.