Skąd się biorą sadzonki?

Świerk daje się nabrać
A jeśli jakieś nadleśnictwo chce za rok lub dwa zasadzić u siebie np. dęby? Wtedy składa zamówienie w szkółce kontenerowej i wysyła tam zebrane u siebie nasiona. Żołędzie zebrane np. w Węgierskiej Górce jadą więc do Nędzy. Tam na przywitanie idą do kąpieli. Puste i wydrążone przez pasożyty żołędzie wypływają na powierzchnię. Pozostałe, czyli te, które poszły na dno, trafiają do kolejnej kadzi, gdzie przez 2,5 godziny zażywają kąpieli w temperaturze 41 stopni Celsjusza. Leśnicy nazywają to termoterapią. To zabija szkodliwe grzyby. Po tej podwójnej kąpieli pracownicy zaprawiają żołędzie środkiem przeciw grzybom i wiozą je do chłodni. Tam żołędzie mogą przez dwa lata leżeć w temperaturze minus 3 stopnie.

W szkółkach kontenerowych sadzonki są też często szczepione grzybami, które ułatwiają im wzrost. Drzewa i grzyb rosną dalej w symbiozie, zwanej mikoryzą. Zaszczepione grzybem drzewo zyskuje szansę na lepsze zdrowie. Szczepienie jest możliwe tylko w takich nowoczesnych szkółkach, wyposażonych w laboratoria. Te szkółki sprzedają też drzewka ludności, choć nie jest to ich główna działalność. W Nędzy najniższej temperatury przechowywania wymagają nasiona buka: minus 10 stopni. Po rozmrożeniu pracownicy szkółki zachęcają je do kiełkowania. Robią to w lutym, choć na podwórku leży jeszcze śnieg i hula lodowaty wicher. Aby się udało, dokonują sprytnej sztuczki: – W tej komorze ustawiamy temperaturę na plus 3 stopnie, a w sąsiedniej na plus 20. Codziennie rano pracowniczki przenoszą nasiona buka z komory chłodnej do ciepłej, a po południu z powrotem. Stwarzamy im warunki cieplne podobne do dnia i nocy w późniejszych miesiącach.

Takie lekkie oszustwo – uśmiecha się Zbigniew Pietrzak ze szkółki w Nędzy. Podobnie dają się nabrać świerki, ale na późniejszym etapie sadzonki. O północy w tunelu foliowym, gdzie rosną, włączają się reflektory. Świecą przez godzinę, później pracownik gasi światło. Jednak małe świerki najwyraźniej traktują tę godzinę jako dodatkowy dzień. I znacznie szybciej rosną. – Gdybyśmy tego nie robili, świerk tylko zawiązałby pączki i powiedział: „dziękuję, już więcej w tym roku nie urosnę”. Dla nas oznaczałoby to stratę sezonu. U nas roczna sadzonka jest tak wysoka, jak dwu- lub trzy-letnie drzewko wyhodowane w warunkach tradycyjnych – wyjaśnia Zbigniew Pietrzak. – Tu mamy roczne jawory wysokie na 60 cm, podczas gdy w warunkach naturalnych osiągają tylko 25 cm. Ten piękny dąb ma 70 cm, w naturze urósłby przez rok tylko 20 cm – pokazuje.