Naukowcy rozkodowali genom żyta

"Po prawie czterech latach prac badawczych, 63 naukowców z 13 krajów, w tym czterech z Polski rozkodowało genom żyta" - poinformował Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (ZUT).

Szczegółowy opis kompletnego genomu żyta opublikowano pod koniec marca br. na łamach magazynu "Nature Genetics". Autorami badania są członkowie międzynarodowego zespołu The International Rye Genome Sequencing Consortium.

Jak wskazano, dzięki temu odkryciu możliwe będzie poznanie biologii żyta, która może pomóc w doskonaleniu innych roślin uprawnych, powszechniej uprawianych, a z żytem blisko spokrewnionych, np. pszenicy, pszenżyta oraz jęczmienia.

"Genom żyta liczy prawie 8 mld nukleotydów, czyli ponad 2 razy więcej niż DNA człowieka. Z drugiej strony, zainteresowanie żytem jako gatunkiem ważnym gospodarczo jest ograniczone do nielicznych krajów, głównie z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. Z tego powodu nakłady finansowe na badania żyta w skali globalnej są niewielkie. Poznaniem sekwencji DNA człowieka był zainteresowany cały świat, sekwencją DNA żyta kilkanaście państw, gdzie jest ono uprawiane" - powiedziała dr hab. Beata Myśków z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin ZUT, która uczestniczyła w pracach konsorcjum badaczy.

Jak dodała, gdy prace międzynarodowej grupy badawczej były już bardzo zaawansowane, pojawiła się informacja, że grupa naukowców z Chin również pracuje nad zsekwencjonowaniem genomu żyta. Konsorcjum pracowało nad sekwencją DNA europejskiej linii żyta, zespół chiński nad azjatycką formą tego gatunku.

"Wyścig obu zespołów trwający kilkadziesiąt miesięcy zakończył się idealnym remisem. Publikacje zostały złożone do druku w odstępie trzech dni, a finalnie ukazały się w tym samym terminie. Jest to chyba pierwszy taki przypadek, gdy dwa zespoły pracujące nad równie złożonym i długotrwałym przedsięwzięciem opublikowały swoje wyniki w tym samym dniu" - wskazał dr hab. Stefan Stojałowski, drugi z badaczy ze szczecińskiej uczelni uczestniczący w pracach międzynarodowego zespołu.

Rozkodowany genom żyta to - jak podkreślono - baza danych, dzięki której będzie można lepiej zrozumieć biologiczne mechanizmy regulujące procesy życiowe tej rośliny.

"Zrozumienie, jak funkcjonuje skomplikowany mechanizm, jakim są komórki żywego organizmu (rośliny, zwierzęcia, człowieka) umożliwia wyjaśnienie m.in. tego, dlaczego coś działa nie tak, jak byśmy tego chcieli. Teraz będziemy mogli dowiedzieć się, dlaczego nasze żyto czasami choruje, daje plony niższe od naszych oczekiwań, dlaczego zbierane z pola ziarna nie zawsze nadają się do produkcji smacznego pieczywa itd." - wyjaśnił dr hab. Stojałowski.

Wśród badaczy z Polski w międzynarodowym konsorcjum pracowały również dr hab. Hanna Bolibok-Brągoszewska oraz prof. dr hab. Monika Rakoczy-Trojanowska z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Instytutu Biologii SGGW w Warszawie.

Elżbieta Bielecka