Białko, cynk i niacyna utrzymują elastyczność naczyń

Poprawa zdrowia metabolicznego i sercowo-naczyniowego obserwowana podczas utraty wagi u osób z otyłością jest tradycyjnie przypisywana samej utracie wagi lub towarzyszącym zmianom poziomu glukozy i tłuszczów we krwi oraz obniżeniu ciśnienia krwi. Nie prowadzono natomiast szeroko zakrojonych badań dotyczących składu diety - poza białkami, węglowodanami i tłuszczami.

Izraelscy naukowcy z Sagol Center for the Metabolic Syndrome, Institute of Endocrinology, Metabolism and Hypertension, Tel Aviv-Sourasky Medical Center i Sackler Faculty of Medicine w Tel Awiwie badali znaczenie składników odżywczych dla zdrowia serca i naczyń. Badanie objęło w sumie 72 uczestników z zespołem metabolicznym i otyłością (55,5 proc. mężczyzn, średnia wieku 53 lata) włączonych do rocznego intensywnego, multidyscyplinarnego programu odchudzania. Program obejmował spersonalizowane plany diety i ćwiczeń oraz regularne spotkania z lekarzem i dietetykiem.

Uczestnicy, którzy mieli BMI średnio 34,28 kg/m2 na początku badania, zostali poproszeni o wypełnienie szczegółowego kwestionariusza żywieniowego na tydzień przed rozpoczęciem diety i planów ćwiczeń oraz rok później.

Zesztywnienie ścian tętnic wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowalności i śmiertelności sercowo-naczyniowej, dlatego elastyczność naczyń krwionośnych została wykorzystana jako wskaźnik zdrowia sercowo-naczyniowego. Wykonywano trzy różne pomiary określające elastyczność naczyń krwionośnych: prędkości fali tętna (PWV), grubości kompleksu błony środkowej i wewnętrznej tętnicy szyjnej wspólnej (IMT) oraz rozszerzalności tętnicy ramiennej (FMD). Rok później BMI spadło o 9,4 proc., a wszystkie trzy miary elastyczności naczyń krwionośnych poprawiły się: FMD średnio o 47 proc., PWV - o 13 proc., a IMT - o 1 proc. Poprawa PWV była związana ze zmniejszeniem spożycia kalorii i tłuszczów nasyconych oraz ze wzrostem spożycia cynku.

Cynk odgrywa kluczową rolę w syntezie tlenku azotu w naczyniach krwionośnych. Tlenek azotu pomaga rozluźnić wewnętrzne mięśnie naczyń krwionośnych, prowadząc do ich rozszerzenia. Poprawa IMT była związana ze zmniejszeniem spożycia kalorii i tłuszczów nasyconych oraz wzrostem spożycia białka. Poprawa FMD miała związek ze wzrostem spożycia niacyny (witaminy B3). Niacyna jest znana z rozszerzania naczyń krwionośnych, głównie w górnej części ciała.

"Odkryliśmy, że zmiany w spożyciu określonych składników żywności są powiązane z lepszą strukturą i funkcją naczyń krwionośnych" - wskazał główny badacz, dr Brurya Tal z Centrum Medycznego Tel Awiw-Sourasky.

Jak podkreślił, dieta śródziemnomorska, bogata w białko (chude produkty mleczne, ryby, drób i jaja), warzywa, orzechy, nasiona oraz uwzględniająca umiarkowane spożycie owoców i zbóż, może przyczynić się do poprawy elastyczności naczyń, pośrednio chroniąc układ sercowo-naczyniowy.

Żywność bogata w cynk w planie diety to nasiona słonecznika, pestki dyni, orzechy i mięso. Mięso i ryby dostarczały niacyny.

Paweł Wernicki