Kraina Wygasłych Wulkanów na liście UNESCO

"Jako państwowa służba geologiczna jesteśmy niezmiernie dumni, że Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów jako już trzeci geopark z naszego kraju dołączył do Światowej Sieci Geoparków UNESCO. Potwierdza to, że Polska może poszczycić się dziedzictwem geologicznym o międzynarodowym znaczeniu" - powiedziała PAP dr Katarzyna Szadkowska, kierowniczka Pracowni Geologii Złożowej i Środowiskowej w Oddziale Dolnośląskim PIG-PIB we Wrocławiu.

Dodała szczególne gratulacje należą się przede wszystkim Stowarzyszeniu Kaczawskiemu, które zarządza Geoparkiem i od lat prowadziło działania związane z przystąpieniem do grona Światowych Geoparków UNESCO. Poza geoparkiem z Polski w środę do listy dołączyło 17 geoparków z różnych części świata.

Światowe Geoparki UNESCO to miejsca, w których promuje się i chroni dziedzictwo geologiczne, przyrodnicze i kulturowe, aktywizując przy tym lokalną społeczność.

Kraina Wygasłych Wulkanów położona jest w obrębie Gór i Pogórza Kaczawskiego - rozciąga się na terenach między Złotoryją a Jelenią Górą. Jest to jeden z najbardziej zróżnicowanych pod względem tektonicznym i geologicznym obszarów Polski. Na powierzchni 1300 km2 można tu znaleźć ślady historii geologicznej tego rejonu, liczącej 500 mln lat.

"Kraina Wygasłych Wulkanów to - jak sama nazwa wskazuje - przede wszystkim dawne wulkany, a tak właściwie zachowane w różnym stopniu pozostałości aktywności wulkanicznej: skały i minerały, ale również formy terenu. W dodatku pochodzące nie z jednego, a trzech epizodów aktywności wulkanicznej, odległych od siebie w czasie o setki milionów lat" - mówiła w rozmowie z PAP dr Szadkowska.

W geoparku można natknąć się na pozostałości aktywności wulkanicznej z aż trzech różnych wycinków historii Ziemi: wulkanizm wczesnopaleozoiczny - ok. 500 mln lat temu; późnopaleozoiczny (permski) - ok. 270 mln lat temu oraz kenozoiczny - ok. 20 mln lat temu. Każdy z tych epizodów jest reprezentowany przez liczne formy skalne pochodzenia wulkanicznego, co wyróżnia region na mapie nie tylko Polski, ale i Europy.

"Wulkany działają na wyobraźnię i przyciągają turystów. Musimy jednak pamiętać o tym, że Kraina Wygasłych Wulkanów to nie tylko skały wulkaniczne. Spotkamy tu również inne typy skał, pochodzące z różnych okresów geologicznych, które mówią nam między innymi o dawnych zbiornikach morskich i procesach zachodzących w głębi Ziemi. To także ślady dawnego górnictwa, zabytki i przyroda ożywiona" - zaznaczyła dr Szadkowska.

Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów dołączył do dwóch innych geoparków w Polsce, uwzględnionych na liście UNESCO. Są to: Geopark Łuk Mużakowa (dodany do listy w 2011 r.) oraz Geopark Świętokrzyski (od 2021 r.).

Transgraniczny Geopark Łuk Mużakowa uzyskał rangę Światowego Geoparku UNESCO jako pierwszy w Polsce. Częściowo położony jest w naszym kraju, w województwie lubuskim, a częściowo - po stronie Niemiec.

Po geoparku prowadzi ścieżka geoturystyczna. Walory geologiczne tego miejsca są uzupełnione przez cenne przyrodniczo kompleksy leśne oraz kompozycje ogrodowe.

Geopark Świętokrzyski jest położony w zachodniej części Gór Świętokrzyskich - na terenie miasta Kielce oraz czterech sąsiadujących gmin. Geopark ten charakteryzuje nie tylko unikatowe w skali europejskiej dziedzictwo geologiczne, ale także ściśle powiązane z nim wartości historyczne i kulturowe regionu.

Magdalena Barcz, Urszula Kaczorowska