Ocieplenie klimatu zmienia obroty Ziemi

Wraz z ocieplającym się klimatem, woda z grenlandzkich lodowców przemieszcza się do oceanów, głównie w stronę równika - zwracają uwagę naukowcy z Politechniki Federalnej w Zurychu (ETH) w Szwajcarii.

"Oznacza to, że dochodzi do zmiany rozłożenia masy, a to z kolei wpływa na rotację Ziemi" - podkreśla prof. Benedikt Soja, autor badania opisanego na łamach "Proceedings of the National Academy of Sciences" (https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2406930121).

"To jak w przypadku figurowej łyżwiarki, która robi piruet - najpierw trzyma ramiona blisko ciała, a potem je prostuje"- wyjaśnia specjalista. Wtedy szybkie obroty spowalniają, ponieważ masa oddala się od osi obrotu. To wyniki fizycznej zasady znanej jako zachowanie momentu pędu.

To samo prawo dotyczy obrotów Ziemi, a od nich zależy długość doby. Zmiany nie są duże, bo liczone w milisekundach, jednak z czasem powinny przewyższyć spowolnienie wynikające z działających od miliardów lat oceanicznych pływów.

"My, ludzie mamy większy wpływ na naszą planetę, niż nam się wydaje i obarcza nas to ogromną odpowiedzialnością za jej przyszłość" - zwraca uwagę prof. Soja.

Co więcej, jak pokazali badacze, wspomniane zmiany w rozkładzie masy powodują także przesunięcie osi obrotu Ziemi. Jak już wcześniej wykazano, punkty tej osi przesuwają się o ok. 10 metrów na sto lat. Dotąd był to jednak wynik działania procesów we wnętrzu Ziemi. Teraz naukowcy po raz pierwszy pokazali, w jakim stopniu wpływ mają te procesy, a jak bardzo o przesunięciu osi decyduje przemieszczenie się wody z lodowców.

"Po raz pierwszy przedstawiamy kompletne wyjaśnienie przyczyn zachodzących w długim czasie zmian osi obrotu Ziemi. Innymi słowy wiemy teraz, dlaczego i jak ta oś się przemieszcza w stosunku do ziemskiej skorupy" - wyjaśnia prof. Soja.

Ponadto, analiza pokazała, że migracja wody i procesy zachodzące w środku Ziemi oddziałują na siebie nawzajem. "Zmiana klimatu powoduje przesunięcie osi obrotu Ziemi. Okazuje się, że w związku z zachowaniem momentu pędu dochodzi do zmian w dynamice jądra Ziemi" - wyjaśnia naukowiec.

Efekty te są jednak niewielkie i raczej nie ma powodu do obaw - uspokajają naukowcy. Wyniki mają jednak znaczenie, np. dla lotów kosmicznych. Jak wyjaśniają naukowcy, na przykład przy wysyłaniu sondy na inną planetę, nawet minimalne odchylenie toru, na tak dużym dystansie powoduje ominięcie celu ze znacznej odległości.

Swojego odkrycia badacze dokonali stosując najnowsze osiągnięcia informatyki - wykorzystali sztuczną inteligencję nauczoną posługiwania się prawami fizyki i zjawisk zachodzących na Ziemi.

Marek Matacz