Odporna na stresy

Do tej pory o wykorzystaniu związku chemicznego – ektoiny na szerszą skalę można było raczej pomarzyć. Choć jej dobroczynne działanie poznano już dawno, to jednak pozyskanie substancji wiązało się z ogromnymi kosztami. Otrzymywanie jej na drodze chemicznej wymaga aż 22 etapów syntezy, którą prowadzi w tym momencie tylko jeden koncern niemiecki. Każdy etap syntezy obciążony jest małą wydajnością, dlatego ektoina jest na rynku tak droga. Jej cena zbliżona jest do ceny złota. Obecnie 1 g ektoiny kosztuje 18 USD, a złota – 16 USD.
Dzięki badaniom prowadzonym w kopalni węgla kamiennego „Bogdanka” na Lubelszczyźnie przez naukowców z Katedry Biochemii i Chemii Środowiska KUL, pod kierunkiem prof. Zofii Stępniewskiej, udało się opracować i opatentować własną metodę produkcji ektoiny. Jej główną zaletą jest prostota, a co za tym idzie – znacznie niższa cena. Dzięki temu ektoina ma szansę trafić do przemysłu medycznego czy kosmetycznego na szerszą skalę.


Co to jest ektoina?


Ektoina jest naturalnym aminokwasem wytwarzanym przez mikroorganizmy żyjące w skrajnie niesprzyjających warunkach środowiska, np. gejzerach, słonych jeziorach, czy silnie przesuszonych skałach. To skomplikowany związek, który rzadko występuje jako aminokwas w komórkach. W naszym organizmie raczej go nie ma i tylko niektóre bakterie są w stanie go wytworzyć. Jednak wprowadzony do organizmu pełni niezwykle ważne funkcje: jest stabilizatorem enzymów, kwasów nukleinowych, kompleksów DNA-białko oraz całych komórek. Zapewnia komórkom ochronę przed różnymi czynnikami stresowymi, takimi jak promieniowanie UV, zapobiega niektórym procesom starzenia oraz pozwala na prawidłowy rozwój komórek. W medycynie stosowana jest przy radio- i chemoterapii w leczeniu niektórych nowotworów. Zwiększa immunoodporność na wirusa HIV. Ostatnie badania dowodzą, że może być wykorzystywana w terapii przeciwko chorobie Alzheimera. W kosmetyce stosowana jest w kremach nawilżających i przeciwzmarszczkowch.


Ciekawość rozwija naukę


Sposób wytwarzania ektoiny wynaleziony przez prof. Zofię Stępniewską, dr Agnieszkę Kuźniar i dr Annę Pytlak z Katedry Biochemii i Chemii Środowiska KUL to efekt prac prowadzonych na skałach przywęglowych, pochodzących z kopalni „Bogdanka”. Odkryto, że bakterie metanotroficzne, czyli takie, które żywią się metanem, pełnią wyjątkową rolę w ograniczaniu zagrożenia metanowego w kopalniach i w zmniejszaniu emisji metanu do atmosfery ze źródeł pochodzących z działalności człowieka. Dzięki mikrobom stężenie wybuchowego gazu jest w „Bogdance” dużo niższe niż w innych kopalniach.