Kościół kontra dobro ludzkości?

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

Jeśli nie dla wszystkich autorytetem są zasady biblijne, odwołajmy się do dokumentu, w którym zapisano podstawowe zasady współczesnego świata – do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Od chwili uchwalenia jej tekstu minęło ponad 50 lat. Jak wynika z cytowanej na początku preambuły, impulsem do spisania Deklaracji był wstrząs, jakim dla Europy i świata były zbrodnie II wojny światowej. Po ponad 50 latach przeszłość staje się coraz bardziej odległa...

Artykuł 3. Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swojej osoby.

To zdanie nie pozostawia wątpliwości. Nie ma w nim warunków. To zdanie podstawowe, z niego wyrastają dalej zasady etyczne medycyny. Nie wolno pobierać narządów do przeszczepu od więźniów czy chorych psychicznie, nawet jeśli zmarli śmiercią naturalną albo zostali straceni na mocy prawomocnego wyroku. Brak tego warunku stanowiłby olbrzymie pole dla nadużyć. Za zbrodniarza uznano by kogoś, kto pobiera od innego, bez jego zgody, choćby jedną nerkę. Nie można uwzględnić niczyjej zgody na pobranie od niego za życia serca czy wątroby, choćby chciał ją oddać komuś najbliższemu. Nie można zabić osoby głęboko upośledzonej umysłowo, by uratować profesora uniwersytetu i znanego naukowca. Życie nie może być ceną za życie i nie wolno go wartościować.

Embrion to nie człowiek

To podstawowy argument zwolenników badań. I podstawowe żądanie: “udowodnij, że embrion jest człowiekiem”. To, czy można przekonać kogoś, kto nie chce dać się przekonać jest kwestią drugorzędną. Ale postawmy pytanie odwrotnie – czy możliwość, że jest to człowiek, nie wystarczy?

Kto z nas – gdyby mu przyszło decydować o wyburzeniu budynku – nie powstrzymałby decyzji, gdyby mu doniesiono, że w jednym z mieszkań być może pozostawiono niemowlę? Czy raczej nie przeszukałby najpierw całego domu? Czy nie takie byłoby wymaganie prawa? Kto z nas strzelałby – choćby o najwyższą nagrodę – do tarczy na płótnie, jeśli wiedziałby że za nim może znajdować się człowiek? I który sąd by go usprawiedliwił, gdyby człowieka za zasłoną zabił? W żadnej z tych sytuacji nie potrzebujemy pewności. Sama możliwość jest wystarczająca, by powstrzymać działanie.

Czy zarodek może być człowiekiem? Ma wszystko, co potrzeba, by nim się stać. To, co jest mu niezbędne, to tylko odżywianie i właściwe warunki do wzrostu. W tej chwili technika nie jest w stanie ich zapewnić, ale to kwestia drugorzędna. Czy stopień rozwoju technicznego państwa może w końcu świadczyć o człowieczeństwie? Czy obrońcy badań na komórkach pochodzenia embrionalnego są w stanie udowodnić ponad wszelką wątpliwość, że zarodek nie jest człowiekiem?

Skoro więc pod żadnym pozorem nie wolno zabić jednego człowieka, by ratować innego, nie wolno również zniszczyć tego małego człowieka, choćby co do jego istnienia ktoś miał wątpliwości. Nigdy dobro nauki nie może stać ponad prawami człowieka, ani dobro jednego człowieka ponad dobrem innego.