Najstarszy zapis słów Boga

Jesteśmy pewni

Na drugie pytanie łatwo odpowiedzieć. Wcześniej nie było metod pozwalających skutecznie zbadać znalezione w roku 1979 w starożytnych grobowcach pod Jerozolimą dwa zapisane kilkucentymetrowe srebrne zwoje. Były podziurawione i skorodowane, kształtu wielu liter nie można było odtworzyć, a to uniemożliwiało ustalenie pewnej daty ich powstania. Chociaż ćwierć wieku temu znalezisko okrzyknięto sensacją, a nawet ustalono, jaki tekst zawierają uznane za amulety srebrne zwoiki, to jednak szybko zaczęto je lekceważyć.

Badacze z University of Southern Kalifornia wykorzystali najnowsze techniki fotograficzne używane w laboratoriach NASA i na poszczególnych srebrnych warstwach odkryli ślady nacisku narzędzia, którego używał starożytny pisarz. Na tej podstawie stwierdzili: ”Jesteśmy pewni, że amulety pochodzą z początku VI wieku p.n.e.”. Jeśli wyniki ich badań zostaną potwierdzone, będzie to istotnie najstarszy znaleziony zapis tekstu biblijnego. Dotychczas najstarsze są rękopisy znalezione w grotach w Qumran. Pochodzą z III wieku przed Chrystusem.

Bóg zaleca to błogosławieństwo

Już przed 25 laty jeden z izraelskich archeologów, dr Gabi Barkai, doszedł do wniosku, że tekst wyryty na znalezionych zwojach to fragment Księgi Liczb, nazywany ”Błogosławieństwem kohenów (kapłanów)”. Brzmi on następująco: ”Powiedz Aaronowi i jego synom: tak oto macie błogosławić Izraelitom. Powiecie im: Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem. Tak będą wzywać imienia mojego nad Izraelitami, a Ja im będę błogosławił” (Lb 6,23-27). Było ono wypowiadane na zakończenie liturgii lub po złożeniu ofiar. Według tradycji rabinistycznej udzielano go codziennie po złożeniu ofiary wieczornej. Zdaniem włoskiego biblisty ks. Gianfranco Ravasiego, można w nim wyróżnić jako słowa-klucze dwa terminy hebrajskie: barak (błogosławić), który wskazuje obfitość darów Boga, oraz šalom (pokój), który określa całość dóbr, jakimi Bóg pozwala się cieszyć swojemu ludowi. Język tego błogosławieństwa bardzo przypomina styl Psalmów. Jak zwraca uwagę ks. Ravasi, sam Bóg zaleca kapłanom tę formę błogosławieństwa. I zapewnia o jego skuteczności. Błogosławieństwo to używane jest również dzisiaj nie tylko wśród wyznawców judaizmu, ale także w liturgii Kościoła katolickiego (np. 1 stycznia lub w okresie zwykłym).

Ważne, ale...

W zagranicznych i polskich mediach pojawiły się sugestie, że ustalenia dokonane przez amerykańskich uczonych mają charakter przełomowy i trzeba będzie zrewidować dotychczasowe ustalenia dotyczące powstania ksiąg Pisma Świętego Starego Testamentu. Według ks. dr. Janusza Lemańskiego, adiunkta w Katedrze Egzegezy i Teologii Biblijnej Starego Testamentu na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, odkrycia nie należy przeceniać. Nawet jeśli istotnie jest to najstarszy znaleziony zapis tekstu biblijnego, to nie ma powodów, aby podważyć całe dotychczasowe datowanie ksiąg biblijnych. Warto tu przywołać błędy, które czyniono po znalezieniu zwojów z Qumran. ”Ktoś nawet wysnuł sensacyjną teorię, że Pan Jezus był mistrzem tamtejszej wspólnoty” - przypomina ks. Lemański. Jego zdaniem, najnowsze odkrycie należy traktować raczej jako potwierdzenie autentyczności późniejszych zapisów tekstu ksiąg starotestamentalnych. ”Nie ma powodów, by się emocjonować. Badania nad Pięcioksięgiem nie zostaną postawione do góry nogami”.



Gość Niedzielny 42/2004