U Pana Boga na poddaszu

– Warto przystąpić do programu ochrony nietoperzy – zachęca ks. W. Majka, rektor w Leluchowie i Dubnem. Szacuje, że na każdego ze 150 zamieszkujących strych kościoła w Leluchowie podkowców małych otrzymał 600 zł. Pieniędzy wystarczyło na pokrycie dachu świątyni miedzianą blachą i wybudowanie platformy, na której gromadzi się guano.

Jedyną niedogodnością jest konieczność przeprowadzenia remontów w okresie od jesieni do wczesnej wiosny. Wtedy nietoperze opuszczają swoje letnie schronienia i robotnicy mogą spokojnie pracować na kościelnym strychu. – Korzyści jest jednak zdecydowanie więcej, m.in. brak komarów (nietoperz potrafi w ciągu nocy zjeść ilość owadów odpowiadającą połowie wagi jego ciała) oraz większa atrakcyjność turystyczna obiektu, mimo zamknięcia strychu dla zwiedzających – wylicza.

Zwierzę z radarem

W Polsce występują 22 gatunki nietoperzy. Najmniejszy z nich mieści się w pudełku od zapałek. Niezwykłą cechą tych ssaków jest zdolność do echolokacji. Oznacza to, że w czasie lotu emitują one ultradźwięki, które jako echo wracają do ucha, informując o otoczeniu. Za pomocą swojego radaru nietoperz może ustalić położenie nici o średnicy 0,05 mm. Wzrok u tych zwierząt pełni drugorzędną rolę.

Rok życia nietoperza podzielony jest na kilka okresów. Jesienią ma miejsce kopulacja. Jest to również czas intensywnych polowań i gromadzenia tłuszczu pozwalającego przetrwać okres hibernacji. Zimę najczęściej spędzają w podziemiach.

Podczas hibernacji rytm pracy serca i oddychania jest wolniejszy. Serce nietoperza bije wówczas 10 razy na minutę (zamiast 600 jak w okresie aktywności), a przerwy między oddechami wynoszą do 1,5 godziny. Temperatura ciała jest zaledwie o 1–2 stopnie wyższa od temperatury otoczenia.

Wiosną nietoperze ważą 1/3 mniej niż jesienią i muszą zjeść dużo owadów, żeby odzyskać formę. Jest to ważne zwłaszcza dla samic, ponieważ wiosną następuje zapłodnienie przechowywanymi od jesieni w drogach rodnych plemnikami i rozpoczyna się ciąża. Latem samice gromadzą się w koloniach rozrodczych. – Właśnie takie kolonie spotykamy na strychach. Nietoperze rodzą się duże – waga nowo narodzonego osiąga jedną czwartą wagi jego matki – jednak brak sierści i umiejętności latania sprawia, że są całkiem bezbronne.