Jak i kiedy zaczyna się rak w komórkach?

Zespół badawczy, który tworzą naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzi pionierskie badania tkanek z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego.

"Naszym celem jest sprawdzenie, jak zachowuje się tlen w komórkach rakowych. Podstawą rozwoju raka, jego naciekania i powstania przerzutów, jest zawartość tlenu w komórkach. Jego ilości nie można zbadać w sposób fizyczny, ale jest to możliwie pośrednio poprzez monitorowanie zmian w wartościowości żelaza. Urządzeniem, które umożliwi nam monitorowanie tych zmian i ich analizę jest właśnie Solaris" - wyjaśnia kierownik zespołu dr Jarosław Paluch z Kliniki Laryngologii Szpitala Klinicznego im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

"Wchodzimy w podstawową biologię nowotworów. Na razie badania nie przełożą się na leczenie pacjentów, ale liczymy, że w przyszłości tak się stanie. Naszym zamiarem jest sprawdzenie, w jakich warunkach, pod wpływem jakich czynników komórka zdrowa staje się komórką nowotworową" - dodała kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej SUM prof. Iwona Niedzielska.

W kolejnym etapie naukowcy chcą skorzystać z badań na najnowocześniejszym kriomikroskopie elektronowym (Cryo-EM) do badań mrożonych preparatów. Zamierzają sprawdzić, jak zachowują się białka w komórkach nowotworowych. Badania tlenu i białek uzupełniają się i pozwolą na wyciągnięcie wniosków dotyczących mechanizmu powstawania nowotworów.

Krakowskie Centrum Solaris to ośrodek badań prowadzonych z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego. Promieniowanie to, zwane również światłem synchrotronowym, jest wytwarzane w synchrotronie, do którego dołączane są linie badawcze ze stanowiskami pomiarowymi.

Synchrotrony pozwalają zajrzeć w głąb materii i dokonać jej precyzyjnych analiz. Dzięki nim naukowcy mogą badać zarówno skład badanej substancji, jak i jej strukturę - światło synchrotronu może bowiem przenikać do wnętrza badanej materii. Może odwzorowywać z dowolną szczegółowością ukryte warstwy lub ich wybrane fragmenty, bez uszkadzania tych położonych na zewnątrz.

Synchrotrony otworzyły zupełnie nowe możliwości badawcze. Dzięki nim można przeprowadzić analizy, które dotychczas dla badaczy były niedostępne. Synchrotrony pozwalają również uzyskać w krótszym czasie lepsze wyniki tych badań, które wcześniej były realizowane zwykłymi metodami. To obecnie najwszechstronniejsze urządzenia, jakimi dysponują nauki przyrodnicze i techniczne.

Anna Gumułka